Familieleden van Charles Bayart werden verklikt aan de nazi’s, die een razzia pleegden in zijn dorp Beselare. Hij stelde hun archief ter beschikking van een boek, dat volledig uitverkocht raakte. Nu werkt hij mee aan een vierdelige reeks over de collaboratie, het verzet en de repressie in het zuiden van West-Vlaanderen. “We zaten nog met veel vragen.”
Op zijn zolder bewaart Charles Bayart (62) geërfde archieven van zijn gelijknamige grootvader Charles Bayart en zijn grootoom Antoine Defever. Hun namen belandden op een verklikkingslijst voor een razzia, die de nazibezetters en hun handlangers uit de collaboratie ?uitvoerden in de eerste uren van zondag 23 juli 1944 in Beselare.
Burgemeester
Brouwer Bayart kon ontkomen en dook onder in Brussel, dokter Defever kreeg een pak rammel in het gemeentehuis en werd gedeporteerd naar Buchenwald, een concentratiekamp in nazi-Duitsland. Ondanks blijvende letsels kon hij er overleven tot de bevrijding door de Amerikanen. Defever keerde terug naar Beselare en werd er burgemeester van 1946 tot 1958 voor CVP.
Ondanks zijn rol in het verzet vanaf 1942 bleek Bayart omstreden door eerdere banden met de collaboratie: hij werd een lokale Verdinaso-leider in de jaren 1930, trad even toe tot de Eenheidsbeweging-VNV in 1941 en was oorlogsschepen. Na WO II werd hij geschorst als gemeenteraadslid wegens een onderzoek, maar uiteindelijk is hij buiten vervolging gesteld.
Bayart ‘junior’ is openhartig over zijn woelige familiegeschiedenis. Hij stelde zijn persoonlijke archieven zelfs ter beschikking voor de creatie van het boek Burgeroorlog in Beselare: de razzia van 23 juli 1944 en haar nasleep.
Verrassende resultaten
“Als voorzitter van de Zonnebeekse Heemvrienden hielp ik mee met de uitgave in 2022 en het boek is intussen uitverkocht. Inhoudelijk leidde het boek tot verrassende resultaten. Door extra archiefonderzoek leerde ik zelfs bij over mijn eigen familie”, aldus Charles.
Dit inspireerde zijn Heemvrienden en auteur Kurt Ravyts tot de publicatie van een bijkomende reeks boeken over collaboratie, verzet en repressie in het zuiden van West-Vlaanderen.
Nog veel vragen
“Na het boek over Beselare zaten we nog met veel vragen”, aldus Charles. “Door diepgravend onderzoek in archieven en strafdossiers zijn heel wat nieuwe elementen bovengekomen, die je kan terugvinden in het nieuwe eerste boek van de vierdelige reeks Wit, zwart of vele tinten grijs. Dankzij nooit eerder uitgegeven documenten en foto’s worden verbanden duidelijk en leren we over de totstandkoming van razzia’s, verklikkingsdocumenten en de opdrachtgevers.”
“Het waren woelige tijden met tal van politieke en persoonlijke afrekeningen. Het minst fraaie van de mens kwam boven na de oorlog. De protagonisten uit die tijd zijn bijna allemaal overleden. Het ligt minder gevoelig en er wordt makkelijker over gepraat. Trouwens, geen enkel kind is verantwoordelijk voor de daden van zijn of haar voorouders.”
Werkweigeraars
Komen onder meer aan bod: Vlaamse Gestapo’s die “als bloedhonden” in de regio van Ieper meehielpen met de deportatie van honderden werkweigeraars, de “zwarte bende” van Hollebeke, “Klein Engeland” in Passendale, “Klein Berlijn” in Woesten, de plundering van het huis van een oorlogsburgemeester en de verbranding van een Hitlerpop in Zonnebeke.
Het boek wordt opgedragen aan “alle bewoners van de regio, die destijds in de meest donkere tijden van hun bestaan hun leven gewaagd en soms verloren hebben in de strijd voor onze vrijheid”.
Geen prettig boek
Auteur Kurt Ravyts benadrukt in zijn voorwoord dat het geen “prettig” boek is om te lezen. “Anno 2024 verdienen deze gebeurtenissen die nu 80 jaar achter ons liggen, nog steeds onze aandacht. Opdat we nooit meer zouden meemaken dat mensen voor hun ideologische en politieke overtuiging van alle menselijkheid worden ontdaan.” (TP)
Het boek wordt voorgesteld op 15 maart om 19 uur in OC De Leege Platse in Beselare. Bestellen kan via www.heemkring-zonnebeke.be
The post “We zaten nog met veel vragen”: familie Charles Bayart uit Beselare werd verklikt aan nazi’s, nu werkt hij mee aan boeken over collaboratie en verzet in ruime regio is provided by KW.be.
