Drie erfgoedverenigingen vroegen en kregen dinsdagavond het woord op een extra gemeenteraad die door de voltallige oppositie werd samengeroepen. Hoofdpunt op de agenda: het stopzetten van de huidige museumfunctie van Eperon d’Or. Zij hielden een vurig pleidooi voor het behoud van de toeristische trekpleister.
Voormalig conservator en huidig voorzitter van de Vrienden van de Izegemse Musea (VIM) Hilde Colpaert kreeg als eerste het woord. “Eperon d’Or haalde vorig jaar niet alleen recordcijfers, het krijgt ook uitstekende kritieken van zijn bezoekers en werkt rond een unieke collectie die de identiteit van de stad uitmaakt. Het stat bovendien internationaal hoog aangeschreven: schoendesigners en vakmensen vinden probleemloos hun weg naar Izegem. Dit wil het huidige stadsbestuur met één pennentrek laten verdwijnen. Negen stadsbesturen, 55 jaar lang, steunden de oprichting en uitbouw van het schoenen- en borstelmuseum. Dit resulteerde uiteindelijk in de uitzonderlijke collectie en kwaliteitsvolle werking zoals die vandaag bestaat.”
Helft van het bedrag
Colpaert stond ook stil bij het door de stad genoemde jaarlijks tekort van 650.000 euro. “Maar bekijken we die cijfers uit de jaarrekening van 2024 even van nabij, dan bedraagt de kostprijs 70.000 euro minder. De kosten van het gebouw, dat u uiteraard wil behouden, komen op 222.000 euro per jaar. Het gaat om de afschrijving van de lening en het onderhoud van het gebouw. Deze kost blijft, om het even wat u in het gebouw huisvest. Hoeveel betaalt Izegem dan voor de huidige professionele museumwerking? 360.000 euro. Dat is ongeveer de helft van het bedrag waarmee men de mensen een rad voor de ogen draait…”
“Een bedrag op maat van Izegem, zeker als de juiste politieke keuzes worden gemaakt. We willen u daarbij nog één cijfer niet onthouden om het economisch belang van de aanwezigheid van een museum met uitstraling duidelijk te maken: als elk van de 25.000 bezoekers gemiddeld 23 euro spendeert in Izegem, dan is er een economische return van bijna 600.000 euro die terug gaat naar de inwoners. Daarom vragen wij met aandrang om de cijfers aub opnieuw te bekijken, vanuit dit perspectief. Gooi een jarenlang opgebouwde erfgoedwerking en expertise niet zomaar weg. Weg is weg in dit geval. Herstel het vertrouwen in het erfgoedbeleid van de stad. Als u de cijfers anders leest, dan is er volgens ons wel plaats voor een professioneel museum. De VIM zette net de eerste stappen naar een omvorming tot vzw met als belangrijk doel andere subsdiekanalen te kunnen aanboren dan wat een gemeentelijke overheid kan. U ziet: we denken graag met u mee om een financieel plaatje te maken dat haalbaar en op maat van Izegem is. Maak van Eperon d’Or geen Eperon mort….”
Gidsenkring
Ook de gidsenkring nam het woord. “Wie moeten de verplegers verplegen als er geen ziekenhuis is? Wie moet lesgeven als er geen school meer is? Waar moet je gidsen als er geen museum meer is?”, aldus gids Greta Feys. “Met een stadswandeling breng je alvast niet het verhaal van generaties Izegemnaren die in de schoenen en borstels gewerkt hebben.” Het museum moet je niet terug geven aan de Izegemnaars: het is in de eerste plaats over en voor hen.” Feys stond verder ook stil bij de rol van het museumteam, dat de aanvragen voor rondleidingen en boekingen opvolgt, contacten met scholen legt en ook telkens een nieuwe lichting gidsen klaarstoomt. “Zij voorzien ons van de nodige kennis om een gestoffeerde rondleiding op te bouwen en publiceren op regelmatige basis rond de museumthema’s. Ze organiseren en promoten ook Erfgoeddag en Open Monumentendag, met een succesvolle opkomst als resultaat. Zonder museummedewerkers behoort dit allemaal tot het verleden en dan hebben we het nog niet gehad over families die met drie generaties op bezoek komen om kennis te maken met het werk dat opa of oma vroeger in Izegem deed. De collectie komt bovendien pas echt tot leven met een gidsbeurt. Sla je die ergens op, dan is ze dode materie.”
“En dan hebben we het nog niet gehad over de vele Izegemnaren die een schenking, groot of klein gedaan hebben aan het museum. Al die mensen zullen we moeten ontgoochelen, want hun verhaal is niet meer aan de orde. De foto’s die de achterwand van het museum sieren, worden monddood gemaakt, want de gidsen zijn van plan om hun ontslag in te dienen indien de museale ondersteuning wegvalt.” Feys stelde tot slot voor om de nu lage toegangsprijzen voor het museum aan te passen. “We gaan graag in overleg en hopen tot een compromis te komen”, besloot ze.
Reglementering
Tot slot brak Eddy Stragier, voorzitter van de Izegemse Stoom- en Machinevrienden, het woord. Zij beheren en onderhouden de grootste bewaarde stoommachine van het land in het naburige museum Stoom & Stroom. Hij illustreerde dat zij verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de schoen- en borstelmachines in Eperon d’Or en het terug operationeel en proper krijgen van de 120 ton wegende stoommachine. “Bijkomend verrichtten we ook veel opzoekwerk”, aldus Eddy. “Het bezoekersaantal stijgt en er is vooral een toename van clubs met professionele en culturele inslag merkbaar. Er kwamen ook al internationale erfgoeddelegaties uit Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk langs, net als ingenieurs uit Maleisië en Singapore. Ook Stoom & Stroom moet zich houden aan erfgoedreglementeringen en de administratieve opvolging kan niet door dit vriendenclubje gebeuren. We hebben de (bege)leiding van het museumteam hierbij nodig, ook bij fysieke of promotieklussen. Hun belang is echt niet te onderschatten.”
“Mogen we hierbij hopen om met zijn allen, een klimaat te scheppen waarbij we alles zullen doen om onze prachtige collectie en ons dierbaar erfgoed niet te laten degenereren of erger nog : kapot te laten gaan, zodat we de waarden van ons verleden verder kunnen overdragen. Meer nog, kunnen we een nieuw overleg, over de partijgrenzen heen opstarten met als doel ons patrimonium te redden?”
Keuzes
Cultuur-, erfgoed- en museaschepen Sam Weyts (Vlaams Belang) had een vrij korte repliek klaar: “We nemen akte van uw bezorgdheden, maar we moeten uiteraard onze verantwoordelijkheid nemen voor alle Izegemnaars. Het is zo dat we helaas harde en moeilijke keuzes moeten maken, maar oprecht respect voor jullie tussenkomst.”
Nadien kwamen de oppositiepartijen nog even kort aan het woord. “Dat deze erfgoedverenigingen zo bezorgd zijn, is een duidelijk teken van hun passie voor de museumwerking, voor het museum, voor het team”, zei raadslid en voormalig cultuurschepen Kurt Himpe (N-VA). “Samen met het professionele museumteam zijn dit de mensen die de geschiedenis van onze stad al jarenlang opnieuw tot leven brengen. Zij vertegenwoordigen de pioniers en alle industriëlen die met de schoen- en borstelnijverheid Izegem groot maakten, zij vertegenwoordigen de duizenden werknemers in de schoen- en borstelfabrieken en de thuiswerkers van weleer. Zij vertegenwoordigen alle mensen die van dichtbij of van veraf mee de geschiedenis van de stad weer een toekomst geven. “
“Het was en is ondenkbaar dat we een extra gemeenteraad moeten samenroepen omdat het museum Eperon d’Or dreigt verloren te gaan. Aan Gerda Mylle, die de grondslag legde voor Eperon d’Or als museum beloofde ik in 2013 als schepen van Musea om haar “kind” te laten uitgroeien tot een toonaangevend museum. Ik kon daarvoor rekenen op een schitterend museumteam en die vele fantastische vrijwilligers. Dank om jullie nek uit te steken en te ijveren voor de museumwerking.”
Tij nog te keren?
Dries Dehaudt (CD&V): “De erfgoedverenigingen hebben de handdoek geworpen en streven naar samenwerking en roepen op tot overleg. Ik denk dat we dat aan die mensen verplicht zijn om dat volop te verkennen. Ik nodig het college uit om af te stappen van een beslissing die genomen is vanuit een spreadsheet en samen naar een oplossing te zoeken om het museum in Izegem te kunnen behouden.
Julie Vandewatere (Vooruit-Groen) vulde aan: “De reactie van de schepen was kort en sec. Dat was geen erkenning voor jullie werk. We zullen ons uiterste best doen in de hoop de beslissing nog te kunnen doen keren.”
Burgemeester Kurt Grymonprez zegt de emoties te begrijpen die leven rond het museum. “Als bestuur erkennen we de betrokkenheid en waardering van inwoners die hun spreekrecht uitoefenen. Het toont dat het thema leeft. We moeten als bestuur harde keuzes maken. In een financieel moeilijke periode raken ze mensen soms diep. We zoeken honderdduizenden euro’s om ons meerjarenplan in evenwicht te krijgen. We doen dat met het besef dat elke uitgave zwaar weegt. Het is jammer dat we moeten samenkomen op een zitting met onderwerpen die we gerust binnen twee weken op de reguliere gemeenteraad konden bespreken. Dit is een kostelijke zitting. In een tijd waarin we elke euro moeten omdraaien. Ik kan me van de indruk niet ontdoen dat dit een politiek spelletje is. Eentje die ons geen stap dichter bij een oplossing brengt, maar zorgt voor extra commotie en frustratie. Dit verhaal kost de stad een extra zesduizend euro en dat is pijnlijk in een tijd waarin we naar extra centen moeten zoeken. De bespreking zal volgen op de gemeenteraad van december. Laat ons vanavond spreken met respect, nuance en eerlijkheid over wat mogelijk is.”
The post Vrijwilligers en gidsen houden op extra gemeenteraad vurig pleidooi voor behoud van stadsmuseum: “Maak van Eperon d’Or geen Eperon mort’ is provided by KW.be.
