Schoenen Jada in Houthulst is sinds 1923 een begrip, maar zaakvoerders Jan Vanhaelewyn (64) en zijn echtgenote Linda Verbrugghe (61) houden uitverkoop tot eind dit jaar. “Nee, onze kinderen mogen de zaak niet overnemen. Er is geen toekomst meer voor schoenwinkels zoals de onze.” Als er iemand is die het ambacht van schoenen maken kent, is het ‘Jantje van Stampers’ zoals hij in Houthulst gekend is. Hij ontwierp ooit een paar schoenen met maat 62.
De eerste letters van zijn naam en de laatste twee van zijn vrouw, Schoenen Jada kent een lange geschiedenis in Houthulst. Wanneer we de winkel in de Terreststraat binnenstappen, valt het meteen op. Hier geen hippe inrichting, maar een oerdegelijke schoenenzaak waar je nog kan langskomen om een zool terug vast te maken of de schoenen perfect naar jouw voet te zetten. De schoendozen staan mooi gestapeld op de rekken en Linda maakt per doos een label met een fotootje van de schoenen die in die doos zitten.
Terug in de tijd
Om te begrijpen waarom Schoenen Jada een begrip is, moeten we terug in de tijd. “Het moet ongeveer in het midden van de negentiende eeuw geweest zijn dat Arthur Vanhaelewyn in Staden als schoenmaker start”, vertelt Jan met enige trots. “Zijn kinderen stappen allemaal in de voetsporen van hun vader. Het is zoon Achiel die ervoor kiest om in Houthulst het ambacht van het schoenen maken, herstellen en verkopen uit te rollen. In de Kerkstraat opent hij in 1923 zijn zaak Huis Vanhaelewyn. Toen zijn er, in die straat alleen al, drie schoenenwinkels. De zaken gaan goed en dertien jaar later investeert Achiel in een nieuwbouw even verderop in dezelfde Kerkstraat.”
In de jaren zestig neemt Achiels zoon Etienne, samen met zijn vrouw Germaine, de schoenenwinkel over. “Zij breiden het assortiment uit met lederwaren, riemen, handtassen en handschoenen”, gaat Jan de familiekroniek verder. “Zoals zoveel Houthulstenaren in die tijd gaan mijn ouders in de voormiddag leuren in de streek met textiel en laarzen voor de boeren. Ze combineren dat met de schoenenhandel.”
“Het is een trieste evolutie dat we zo snel spullen wegwerpen”
Ook Jan kiest voor dezelfde stiel en is één van de laatste leerlingen aan het VTI in Izegem die voor schoenmaker studeert. Hij specialiseert zich vervolgens in de orthopedie. Vader Etienne blijft de winkel in de Kerkstraat runnen tot 1994, zoon Jan opent in de Terreststraat zijn eigen zaak. “Nee, van concurrentie met mijn intussen overleden ouders is nooit sprake geweest. Wij leggen ons toe op het duurdere segment voor het hele gezin.”
Linda vervoegt haar man Jan meteen bij de opening van de zaak. Zij is de jongste van zes uit een eenvoudig landbouwgezin. Linda in de winkel en Jan in zijn atelier, het koppel heeft het al die jaren op die manier gedaan.
Bijnaam
Maar hoe komt Jan nu aan zijn bijnaam ‘Jantje van Stampers’? “Voor het antwoord moeten we terug naar ongeveer 1830”, lacht hij. “Mijn betovergrootvader Charles maakt klompen voor het Stampkot in Staden, waar de klompen gebruikt worden om graan te pletten. Dat levert toen de bijnaam ‘Stampers’ op. Ongelooflijk dat dit bijna 200 jaar later nog steeds gekend is.”
Naast zaakvoerder van Schoenen Jada is Jan ook orthopedisch schoentechnoloog. Hij maakt schoenen op maat, ontwerpt steunzolen en apparaten als ondersteuning van de voet en het onderbeen. Hij weet als geen ander waarop je moet letten wanneer je een paar schoenen aankoopt. “Een stevige hiel is cruciaal. De zool moet dik zijn en goed afrollen als je stapt en wanneer je een vinger achter je voet kan steken, dan is de schoen voldoende groot. Wist je dat er in een voet 28 beentjes zitten? Het is dus belangrijk om goed na te denken over de aankoop van een schoen.”
En dan zucht Jan wanneer hij ziet hoe weinig mensen investeren in het herstellen van schoenen. “Het is een trieste evolutie dat we zo snel spullen wegwerpen. Een goede schoen verdient herstel. Een zool herplakken is het vaakst voorkomende probleem dat ik in een mum van tijd kan oplossen. Daarnaast weet ik ook raad met ‘uitzonderlijke’ voeten. Als student hielp ik ooit mee aan een schoen met maat 62 voor de zogenaamde ‘reus Atlas’, dat was toen de grootste man van België. In mijn eigen zaak ontwierp ik een exemplaar met maat 52. Voor elke voet kan ik een geschikte schoen maken. Mijn populairste ontwerp zijn de ‘studentenmuiltjes’. Die zijn oersterk en op de breedte van de voet gemaakt.”
Elektronische factuur
Dat Jan en Linda eind dit jaar de deur definitief toetrekken, heeft verschillende redenen. “Vanaf januari zijn ondernemers verplicht om over te schakelen op de elektronische factuur. Die investering zie ik op mijn leeftijd niet meer zitten. Daarnaast heeft mijn echtgenote wat gezondheidsproblemen. Zelf voel ik ook dat het tijd is om te stoppen. Nee, we hebben onze vier kinderen niet aangemoedigd om de zaak over te nemen. Eéntje is wel geïnteresseerd, maar ik heb het liever niet. Er zit geen toekomst meer in kleine schoenwinkels zoals die van ons. Na de sluiting blijven we hier wonen.”
Met de sluiting van Schoenen Jada verdwijnt straks de laatste schoenwinkel/schoenmaker uit Houthulst. Momenteel loopt de uitverkoop. Je vindt de winkel in de Terreststraat 4B. Het is van dinsdag tot en met vrijdag open van 9 tot 18 uur en op zaterdag van 9 tot 17 uur. Info: www.schoenen-jada.com.
(Gudrun Steen)
The post “We hebben onze kinderen niet aangemoedigd om de zaak over te nemen”: Na 102 jaar verdwijnt met Schoenen Jada de laatste schoenwinkel uit Houthulst is provided by KW.be.
