Van zondag 21 tot en met zondag 28 september vinden in Rwanda de wereldkampioenschappen wielrennen plaats. Het is het eerste WK voor profs op Afrikaanse bodem. Tien West-Vlamingen namen in het verleden al deel aan de Ronde van Rwanda. Wij laten drie van hen aan het woord. “De koers leeft daar echt.”
Joeri Calleeuw, Philip Vandaele en Bram Delie beten de spits af in 2010. Delie was erbij in 2011, Mathieu Baert, Thomas Debrabandere en Tom Vandenbussche in 2013. Gianni Marchand nam deel in 2021 en 2022, Milan Donie, Jelle Harteel en Tars Poelvoorde in 2024. Donie keerde dit jaar terug, werd vierde in de eindstand en won de trui van beste jongere.
Joeri Calleeuw
Joeri Calleeuw nam als eliterenner zonder contract deel aan de Ronde van Rwanda. Later werd hij prof bij Vérandas Willems en VC Roubaix-Lille-Métropole. Vandaag is hij verkoper van smeerolie bij Mobil.
“Ik heb in Afrika in Senegal, Madagascar, Burkina Faso en Rwanda gekoerst. In Senegal won ik twee etappes en het eindklassement. Ook in Madagascar won ik een rit. In Rwanda viel het tegen. Er was geen meter vlak en die plaatselijke renners (met Daniel Teklehaimanot, Natnael Berhane en Reinardt Janse Van Rensburg, red.) reden ons bergop van het kastje naar de muur. Veel hebben wij, de Belgische ploeg, niet kunnen klaarspelen. Met uitzondering van één etappe, een namiddagrit die in de bergen startte en in dalende lijn ging. (grijnst) Toen eindigden we wel in de top tien.”
Pink uit de kom
“Eén etappe eindigde op de Muur van Kigali, die ze op dit WK ook beklimmen. Ik weet nog goed dat het na de finish begon te regenen en ik op een toeschouwer botste die plots overstak. Mijn pink stond 90 graden naar rechts. Op Afrikaanse wijze hebben we die toen rechtgezet: met een snok.(glimlacht) Vervolgens bonden we de pink aan een stok vast. Het is waarschijnlijk de reden waarom die pink nooit echt goed genezen is.”
“In de jaren 90 was er in Rwanda een burgeroorlog tussen Hutu’s en Tutsi’s. De wrevel tussen die twee groepen voelde je nog in 2010. We zagen langs de kant van de weg mensen bij wie ledematen ontbraken, zoals een arm, een been of in het slechtste geval zelfs beide armen of benen. Koersen in Afrika vond ik altijd een boeiende ervaring, maar soms was het best confronterend.”
“Koersen in Afrika is altijd boeiend, maar ook confronterend”
“Een memorabele herinnering voor mij blijft het moment waarop mijn pad(van de derailleur, red) was afgebroken. Als zoiets in België gebeurt, vind je binnen de vijf kilometer een fietsenwinkel met het juiste materiaal. In Rwanda was dat niet zo evident, tot we toch aan een adres waren geraakt. Dat bleek dé mecanicien van Rwanda te zijn. Hij had 100 pads liggen, maar jammer genoeg niet degene die ik nodig had. Plots zei hij: ik ken een goeie lasser. Dat leek me ook niet zo’n goed idee, maar andere opties waren er niet. Twee Afrikanen namen mij en onze mecanicien, Rudy Rabaut, mee op hun brommertjes. Ik zie Rudy nog zitten, met mijn fiets op zijn rug. We reden dwars door Kigali, een gigantisch grote stad met amper berijdbare wegen die steil omhoog of steil omlaag gingen. We zijn zeker vijf uur onderweg geweest. Uiteindelijk raakte mijn fiets niet hersteld en heb ik met een veel te grote reservefiets van de Amerikaanse ploeg moeten koersen. Kadermaat 61. Ah, herinneringen voor het leven.”
Tom Vandenbussche
Tom Vandenbussche, niet te verwarren met de auteur van dit stuk, was eliterenner zonder contract toen hij deelnam aan de Ronde van Rwanda. Vandaag is hij aan de slag als zelfstandig sportdiëtist in Zedelgem.
“Ik reed zeven Afrikaanse rittenkoersen: Burkina Faso, Congo, Ivoorkust, Madagascar, Rwanda, Senegal en Togo. Maar Rwanda kan je niet vergelijken met de andere. Alles was perfect georganiseerd. Als de start om 12 uur voorzien was, startten we om 12 uur. De wegen waren goed. Er lag geen papiertje op de grond. De hotels waren van degelijke kwaliteit. Het echte Afrikaanse gevoel heb ik nooit ervaren. In andere rondes zaten er soms kakkerlakken in de bedden, vond de start plots anderhalf uur later plaats of werd de rit gewoon geannuleerd. Ook de beleving in Rwanda was heel speciaal. In het centrum van Kigali, op die steile muur, stonden de mensen ons rijendik aan te moedigen.”
“In Congo ben ik twee keer ontvoerd waarbij men ons geld probeerde af te troggelen. Dat zou in Rwanda nooit gebeurd zijn”
“In Rwanda was alles strikt geregeld. Voelde ik me veilig? Ja, toch wel. In Congo ben ik twee keer ontvoerd waarbij men ons geld probeerde af te troggelen. Dat zou in Rwanda nooit gebeurd zijn. Het enige wat je daar wel zag, waren de gevolgen van de genocide in de jaren 90. In sommige regio’s zag je vlakbij onze hotels geregeld massagraven. Bepaalde bevolkingsgroepen zagen ons ook niet meteen graag afkomen. Op een avond ben ik eens gaan wandelen vanuit het hotel, maar toen voelde ik me niet bepaald op mijn gemak.”
Heel snel bergop
“Het niveau lag hoger dan wat we gewoon waren. MTN-Qhubeka stond met een sterke ploeg aan de start. Louis Meintjes was in 2013 vicewereldkampioen bij de beloften en zou later meerdere keren in de top tien van een grote ronde eindigen. Die Rwandezen en Eritreeërs reden bergop enorm snel. Op het pittige parcours, op een hoogte van 1.700 meter, konden wij, Belgische eliterenners zonder contract, weinig uitrichten. Soms hadden we het plan om in de vroege vlucht mee te gaan, maar omdat de start meteen bergop ging, zaten we na amper vijf kilometer met alle Belgen al in de gruppetto. De natuur in Rwanda was echter magnifiek en maakte alles goed. Een groot verschil met Burkina Faso. Daar reden we 180 kilometer rechtdoor, met uitzondering van één bocht. En net in die bocht gingen er wel 40 renners tegen de grond, omdat ze het daar niet gewoon waren om een bocht te nemen. (lacht) En de dag erna reden we gewoon diezelfde 180 kilometer terug.”
Gianni Marchand
Gianni Marchand reed de Ronde van Rwanda twee keer in dienst van Tarteletto-Isorex, het team waarvan hij vandaag nog altijd de kleuren verdedigt.
“Twee keer koerste ik in Rwanda. In 2021 werd ik elfde in de eindstand, in 2022 zesde. Toen had ik me beter voorbereid door de drie weken ervoor in een hoogtetent te slapen. Het niveau was stevig, omdat de Ronde van Rwanda sinds 2019 een UCI 2.1-koers is. Natnael Tesfatsion, nu Movistar, werd eindwinnaar. Een Eritreeër (Henok Mulubrhan, red.) die nu bij Astana rijdt, eindigde net voor mij. Volgens wat ik van Joeri en Tom hoorde, was hun deelname nog meer een avontuur. Toen ik deelnam, was de wedstrijd al in handen van ASO, de organisator van de Tour de France. Alles was goed geregeld, op de hotels na. Het water kwam niet uit de kraan, maar liep langs de muur. De gordijnen vielen op de grond. En als je een muskietennet vroeg, moest je daar vier of vijf dagen op wachten. Het was op zijn Afrikaans. Voor alles was er genoeg tijd. Ook de verplaatsingen met onze privéchauffeur, de Michael Schumacher van Rwanda, waren telkens een avontuur. Soms nam hij het verkeerde rijvak, tegen de richting in, om een file te mijden en zo snel mogelijk aan het hotel te geraken. Maar ook dat ben je na een paar dagen gewoon. Als ik er nu aan terugdenk, was dat best wel zot.”
Met één versnelling
“In Rwanda leeft de koers echt. Een uur voor de passage van de renners wordt het parcours al afgezet. De supporters staan rijendik langs het parcours. Het was ook een avontuur om de dagen voor de start in Rwanda te gaan trainen. Veel Rwandezen rijden immers ook met de fiets, maar het is niet te geloven wat ze soms allemaal vervoeren. Ik herinner me een brommer waar levende kippen aan vastgehangen waren. En allemaal reden ze die beklimmingen omhoog met één versnelling. Het is geen verrassing dat er soms getalenteerde Afrikaanse wielrenners uit voortkomen. Als Vlamingen met een fiets van die kwaliteit op zo’n parcours zouden moeten fietsen, zouden we steen en been klagen. Een wereld van verschil in ingesteldheid.”
“De Muur van Kigali is een korte, steile kasseihelling die vergelijkbaar is met een Vlaamse helling zoals de Paterberg en geschikt is voor explosieve renners. De Mount Kigali is ook steil, maar een stuk langer en loopt in trapjes omhoog. Een heel lastige beklimming waarop ik zelf derde werd. Op het WK zullen de echte klimmers hier naar voren komen, terwijl de plaatselijke ronde meer voor de punchers is. Het is afwachten hoe er gekoerst zal worden in de grote ronde. Dit lijkt een gedroomd parcours voor Pogacar. Voor mij is hij de enige favoriet. Evenepoel is de enige die, als hij goed is, in de buurt kan komen.”
The post “Rijendik stonden de Rwandezen voor ons te supporteren”: drie West-Vlaamse renners over koersen in Centraal-Afrika is provided by KW.be.
