Gustaaf reed 350 kilometer om zijn vrouw te vermoorden: “Dood kunt ge mij meekrijgen, maar anders niet”

Femicide. Het is een begrip dat pas de laatste jaren opmars maakt, terwijl de moord of doodslag van een man op zijn vrouwelijke partner daarvoor steevast afgedaan werd als ‘een passioneel drama’. Een drama is het alleszins, passioneel allerminst. “Hij zag haar niet doodgraag, hij zag haar graag dood”, pleit advocaat Jef Vermassen daar altijd over. Maar dat doet hij niet als hij optreedt voor de dader, zoals in 1990 voor Gustaaf Matterne. Met een regelrechte aanval op het dode slachtoffer behaalde Vermassen toen in de zaak-Matterne zijn vierde vrijspraak in het assisenhof dat jaar. “Na een paar uur weet ik al hoe de jury denkt”, glunderde de pleiter na het proces.

Een match made in heaven was het zeker niet, de klik tussen Gustaaf Matterne en Monique Claessen eind de jaren zestig in de wat slaperige, Limburgse provinciestad Sint-Truiden. Zij: moeder van drie kinderen in een huwelijk dat op apegapen lag, bedreigd door haar agressieve man en ’s avonds bepoteld door geile mannen met veel zwart geld in bar Batskes, waar ze als animeermeisje de touwtjes aan elkaar probeerde te knopen door de klanten zoveel mogelijk champagne te laten bestellen.

Hij: mislukte middenstander, type twaalf stielen en dertien ongelukken maar met een ongelooflijke eigendunk, getekend door zijn jeugd met een autoritaire vader en voorbestemd om hetzelfde pad op te gaan. Toch vinden de twee elkaar, op een avond in bar Batskes. Gustaaf Matterne is op slag verliefd en doet er alles aan om het hart van het knappe meisje uit de bar te winnen.

Dat lukt hem uiteindelijk ook. Niet dat de man in zijn veel te grote, goedkope maatpak en omgeven door een walm van parfum zo’n adonis is. Neen, Monique is vooral op zoek naar een plek waar zij en haar kinderen veilig zijn, weg van haar eerste echtgenoot die naast een gigantische drankverslaving een al even groot agressieprobleem heeft.

Ze gaat al snel samenwonen met Gustaaf en om de prille liefde te bezegelen, besluit het koppel om er nog twee kinderen bij te nemen. Wat Monique níét had zien aankomen, is dat Gustaaf hun huis hoe langer hoe meer als een koekoeksnest begint te beschouwen. Hun eigen twee kinderen worden met de grootste zorg vertroeteld door papa, terwijl de drie kinderen uit haar eerste huwelijk door Gustaaf na verloop van tijd als collateral damage beschouwd worden.

Het leidt tot spanningen tussen die kinderen en Gustaaf, tussen Gustaaf en Monique en uiteindelijk ook tussen Monique en haar eigen drie kinderen. Terwijl Gustaaf zich van ellende meer en meer begint terug te trekken in zijn winkeltje van kleine huisdieren, houdt Monique thuis alle bordjes omhoog. Van nature is ze al wat labiel, maar deze situatie duwt haar steeds verder de mentale dieperik in.

Naar vluchthuis

Wanneer de drie kinderen uit haar eerste huwelijk volwassen worden en zo snel als ze kunnen het nest verlaten, gaat Monique compleet kopje onder. De vrouw verhuist van psychiatrisch centrum naar crisisopname naar alweer een nieuwe instelling, telkens met een korte of iets langere tussenstop thuis. Ze zinspeelt op zelfmoord.

Op veel steun van Gustaaf hoeft ze niet te rekenen, die probeert vooral hardnekkig zijn winkeltje uit de vieze papieren te houden. Waar hij finaal niet in slaagt. In de nazomer van 1988 is het boeken toe. Wanneer Monique dat verneemt, verliest ze de controle. Ze gooit met een strijkijzer en met wijnflessen naar het hoofd van Gustaaf, die prompt beslist om de huisdokter te bellen, zijn vrouw plat te laten spuiten en haar gedwongen te laten opnemen in de psychiatrie. Wanneer ze daar uitkomt, heeft Monique schrik gekregen van haar man en verdwijnt ze naar een vluchthuis in Hasselt.

Zoals helaas zo vaak in dergelijke situaties, komen de twee weer samen. Gustaaf overtuigt Monique om Limburg achter te laten en een nieuw leven te starten aan de kust. In de krant ziet hij een advertentie voor een carwash in Wenduine bij De Haan die over te nemen staat. In een laatste poging hun huwelijk te redden, vertrekt het koppel met pak en zak – maar zonder één van de vijf kinderen – naar de kust. Monique houdt het er nog geen week uit.

Uitgeput laat ze zich opnemen in de psychiatrische afdeling van het toenmalige Fabiola-ziekenhuis in Blankenberge. Aan Gustaaf vraagt ze om haar mooiste kleren en haar juwelen naar haar te brengen, omdat ze toch niet meer naar huis zal komen. Gustaaf denkt dat zijn vrouw opnieuw met donkere gedachten kampt, maar wanneer hij in de ochtend van 18 november 1988 de ziekenhuiskamer binnenkomt, ziet hij daar splinternieuwe, chique kleren op een stoel hangen. ‘Een andere man’, denkt Gustaaf. Monique, omringd haar eigen familie, herhaalt opnieuw dat ze niet meer naar huis zal komen en hem definitief verlaat.

Grote, boze wolf

Wat Gustaaf dan doet, tart alle verbeelding. Hij springt in zijn wagen, rijdt 175 kilometer terug naar Sint-Truiden, koopt daar een long-rifle met patronen, zaagt de kolf en de loop af en zet terug koers naar Blankenberge. Na een tocht van 350 kilometer staat hij rond 17 uur ’s avonds in de ziekenhuiskamer. Monique is nu alleen.

Wanneer ze haar man ziet binnenkomen, drukt ze nog snel op de alarmknop boven haar bed. “Dood kunt ge mij nog meekrijgen, maar anders niet”, dreigt de vrouw. Gustaaf haalt het geweer uit zijn binnenzak, zet de loop tegen haar slaap en haalt de trekker over. Meteen daarna zakt hij door zijn knieën, zet de loop van het geweer tussen zijn wenkbrauwen en haalt opnieuw de trekker over. De door het alarm verwittigde verpleger opent de deur van de kamer en botst er op twee lichamen.

Althans, dat denkt hij. Monique is op slag dood, maar Gustaaf leeft nog. Als bij wonder is de kogel in de sinusholte blijven steken en heeft zelfs de hersenen niet geraakt. Na enkele dagen verzorging verhuist Gustaaf naar de gevangenis, om twee jaar later voor het assisenhof te verschijnen op verdenking van moord.

Zijn advocaat: Jef Vermassen. Op dat moment de rijzende ster aan het firmament der assisenpleiters. Vermassen heeft dat jaar al drie beschuldigden vrijgepleit en geeft bij het begin van het proces aan dat hij voor de vierde vrijspraak gaat. “Mijn cliënt wordt hier als de grote, boze wolf afgeschilderd, maar dat is hij allerminst. Hij hield zielsveel van zijn echtgenote, die echter ernstig ziek was. Mijn cliënt heeft nu al levenslang gekregen: hij heeft, zonder dat hij het zelf wou, de persoon gedood die hij het liefste zag”, stelt Vermassen in zijn akte van verdediging.

Aanklager Marc Florens zet zich dan al schrap. Tijdens de passage van de legendarische psychiater Roger Deberdt ruikt Florens de overwinning. “Gustaaf wou zelfmoord plegen, dat staat vast. Maar hij wou ook Monique meenemen in de dood. Hij heeft dat zeer goed voorbereid en met een ijzeren logica uitgevoerd. Van artikel 71 – de onweerstaanbare dwang – is hier hoegenaamd geen sprake”, toont Deberdt zich meer jurist dan medicus, tot afgrijzen van Vermassen.

Wispelturige vrouw

Helemaal lastig voor beschuldigde Gustaaf Matterne wordt het wanneer ook de ballistisch experts, aangesteld door het parket, hun verslag komen toelichten. “De uitleg van meneer dat het schot per ongeluk afging, kan niet kloppen. De weerstand van de trekker is te groot, die haal je niet per ongeluk over. Bovendien kloppen de kogelbaan en de schotsafstand niet met zijn verhaal”, klinkt het stellig.

In zijn requisitoir probeert procureur Florens die voorzet netjes binnen te koppen. “Gustaaf heeft zijn echtgenote zowel fysiek als mentaal doodgemaakt. Toen ze zonder hem een nieuw leven wou beginnen – en hij die nieuwe kleren zag hangen waar hij het bestaan niet van af wist – was haar lot bezegeld. De moord op Monique was bijzonder goed voorbereid door een man die compleet toerekeningsvatbaar was. Tijdens die lange rit van Sint-Truiden naar Blankenberge had hij tijd genoeg om tot zichzelf te komen en zich te bezinnen, maar neen: Monique moest en zou sterven”, klonk het overtuigend.

Nachtmerrie

Niet overtuigend genoeg voor Jef Vermassen. Die keerde in zijn pleidooi de hele situatie om. “Monique was een lichtzinnige, wispelturige en overspannen vrouw die haar Lamme Goedzak tot wanhoop dreef”, richtte hij zijn pijlen op het dode slachtoffer. “Alles deed mijn cliënt om het haar naar haar zin te maken, maar zij tergde hem door een tijdje terug te keren naar haar eerste echtgenoot of op reis te gaan flirten met complete vreemden, zelfs met de Guardia Civil in Spanje. En dan nog wou brave Gustaaf de brokken weer lijmen, opnieuw proberen. Tijdens die talloze ziekenhuisopnames zat hij meermaals urenlang wenend aan haar bed”, klinkt het met de nodige pathetiek, hét handelskenmerk van Vermassen.

De jury hangt tijdens het urenlange pleidooi aan zijn lippen. Vermassen sluit af. “Wat in die ziekenhuiskamer is gebeurd, zal ook voor hem steeds een nachtmerrie blijven. Hij stond toen op één seconde van de dood. Hij was al op weg naar de overkant. In dergelijke stresstoestand zijn je handen gebetonneerd. De rest weet hij niet meer. Maar hij heeft nooit het inzicht gehad zijn vrouw te doden.”

Na amper een uur en een kwartier is de jury er al uit. Op de eerste schuldvraag – de doodslag – is het antwoord stellig: neen. De tweede schuldvraag – de voorbedachtheid – dient daardoor niet meer beantwoord te worden. Het poortje zwaait open, beschuldigde Gustaaf Matterne is vrij.

Ietwat beduusd valt de man in de armen van zijn advocaat. Die troont hem mee naar buiten en legt glunderend het ene na het andere interview af voor de tv-camera’s. Wanneer ook de krantenjournalisten hem vragen beginnen te stellen, toont Jef Vermassen zich overtuigd van zijn eigen kunnen. “Ik heb het. Feeling om in een dossier dingen te zien die anderen missen. Die moet je dan hard maken op de zitting. En dan moet je het uitspelen. Meestal weet ik na een paar uurtjes al wat de jury denkt. Dan moet je proberen samen naar de finish te wandelen”, zegt hij met een knipoog.

The post Gustaaf reed 350 kilometer om zijn vrouw te vermoorden: “Dood kunt ge mij meekrijgen, maar anders niet” is provided by KW.be.