Ze zweven boven de golven, volgen schepen of scharrelen tussen akkers. De ene zilvermeeuw blijft zijn hele jonge leven trouw aan één stukje kust, de andere trekt zonder aarzelen honderden kilometers verderop. Vier jaar lang volgden onderzoekers van het Ecolab van de UGent jonge zilvermeeuwen met gps-zenders en ontdekten een wereld vol verrassende keuzes, harde lessen en slimme aanpassingen aan een veranderende omgeving.
“Eigenlijk wilden we aanvankelijk vogels gebruiken als model voor de mens”, legt Reinoud Allaert, onderzoeker van het ECoBird lab van de UGent uit. “Maar al snel zagen we dat ze op zichzelf al ongelofelijk interessant waren. Zeker jonge vogels zijn nauwelijks onderzocht.”
De onderzoekers van het Ecolab rustten een 180-tal jonge zilvermeeuwen uit met lichte rugzenders, bevestigd via een speciaal harnasje. “Meeuwen zijn groot genoeg om zo’n zender zonder hinder te dragen. De gegevens gaan rechtstreeks naar een online dataplatform. Zo volgen we elk individu jarenlang.”
Die levens blijken onderling sterk te verschillen. Sommige vogels beperken zich tot een straal van amper vijf kilometer, anderen trekken ver het binnenland in, soms tot ver buiten onze landgrens. Waarom de ene honkvast is en de andere een zwerver, is nog een raadsel. Welke strategie een meeuw ook kiest, de natuur stelt hoge eisen.
“We zien een gelijkaardig patroon bij vogelsoorten. De overlevingskans van jonge vogels ligt een stuk lager dan de overleving van een volwassen vogel. Dat is te wijden aan het feit dat die dieren op een korte tijd veel moeten leren over vossen, auto’s en mensen. En dan hebben we het nog niet over habitatverlies door onder andere havenexpansie.”
Vooral in steden is het risico groot. Dakbroedende meeuwen verliezen soms jongen die nog niet goed kunnen vliegen en op straat terechtkomen.
Honkvast of avonturier
Waarom de ene meeuw honkvast is en de andere de wijde wereld intrekt, is nog een raadsel. “We kijken zelfs al naar het prenatale stadium”, vertelt Allaert. “In een nest liggen meestal twee tot drie eieren. We onderzoeken de dooierinhoud om te zien of daar al verschillen in aanleg te vinden zijn. De realiteit is dat beide strategieën succesvol kunnen zijn. Flexibiliteit is een overlevingsvoordeel: sluit een vuilstort, dan moet je elders voedsel vinden.”
En voedselbronnen veranderen. De afname van restvis door strengere visserijregels heeft de meeuwen gedwongen nieuwe tactieken te ontwikkelen. “Onze soort migreert niet echt, maar we zien ze nu vaker op akkers, golfbrekers of vuilstorten. Soms vliegen ze over de grens om afval te halen”, aldus Allaert.
Zelfs het weer speelt een rol. “Tijdens lange droogte, bleven ze weg van de akkers. Begon het eindelijk te regenen, dan trokken ze meteen de polders in.”
Meeuwen in de stad
De urbanisatie maakt het plaatje nog complexer. “We kunnen steden niet zomaar teruggeven aan de natuur. Maar we zouden wel grote daken kunnen inrichten voor broedkolonies, liefst buiten de stadscentra. Er zijn al loodsen waar meeuwen broeden, maar de tolerantie daarvoor is laag”, zegt Allaert.
Toch is er ook bewondering voor de aanpassingskunst van de zilvermeeuw. “Ze moeten op korte tijd leren omgaan met roofdieren, verkeer, en het vinden van voedsel in een veranderende wereld. Als soort doen ze het op Europese schaal niet zo goed, maar individueel blijven ze ons verrassen.”
Voor Allaert is het onderzoek meer dan een reeks datasets. “Ik ben opgegroeid met het geluid van meeuwen. Nu zie ik ze als individuen, met elk hun eigen verhaal. Het mooie is dat we elke dag iets nieuws leren over een soort waarvan mensen denken dat ze haar kennen – maar hoe meer we kijken, hoe complexer ze blijkt.”
Langs de Vlaamse kust, op akkers in de polders en hoog boven de Noordzee schrijven de jonge meeuwen hun eigen reisverhaal. Soms kort en lokaal, soms wijdvertakt en avontuurlijk. Dankzij de gps-zenders weten we nu: achter elke vluchtlijn op het scherm zit een vogel met een plan – hoe klein of groot dat ook is.
The post Onderzoekers volgen vier jaar lang zilvermeeuwen met zender: “Ene meeuw is honkvast andere trekt wijde wereld in” is provided by KW.be.
