Op vrijdag 23 en zaterdag 24 mei worden zeven nieuwe Struikelstenen ingehuldigd. Daarmee komt het totaal aantal Struikelstenen in Brugge op 31. “Ze herinneren ons aan het levensverhaal van zeven bijzondere mensen, die hun leven op het spel gezet hebben voor hun vaderland, vrijheid en mensenrechten”, zegt Karl Duc, woordvoerder van de werkgroep die het initiatief nam slachtoffers van het nazisme te herdenken. “Niemand verdient het om vermoord of vervolgde te worden.”
In de Dokwerkersstraat in Sint-Jozef plaatste de werkgroep een Struikelsteen ter ere van Marcel Bocher. Hij was verzetsstrijder bij de Partizanen en is gefusilleerd op 1 juli 1944.
In de Daverlostraat in Assebroek eert een Struikelsteen André Poppe. Hij werd als scholier opgepakt, samen met zeventien andere leerlingen van de Rijksmiddelbare School in de Boomgaardstraat. Hij overleefde de concentratiekampen.
Verzetsstrijders
In de Kardinaal Mercierstraat in Brugge herdenken twee struikelstenen de broers Georges en Robert Michotte. Zij waren als verzetsstrijders actief in verschillende groepen. Zij overleefden de Duitse gevangenissen en concentratiekampen.
In de Ontvangersstraat in Brugge wordt Fernand Moust herdacht. Hij was jazzmuzikant en verzetsstrijder bij het Geheim Leger. Hij werd gearresteerd en stierf aan ontbering in de concentratiekampen.
Op ‘t Zand, bij het hotel ‘De Graaf van Vlaanderen’ werd een struikelsteen geplaatst ter ere van Léon Van Heester. Hij was een van de stichters van de Nationale Partij, de eerste verzetsgroep in Brugge. Hij werd gearresteerd in januari 1942, overleefde meer dan drie jaar in de Duitse gevangenissen en concentratiekampen, maar werd net voor de bevrijding, op 2 mei 1945, vermoord tijdens een zogenaamde ‘dodenmars’.
Joods kind
De zevende struikelsteen, langs de Kolenkaai, eert Goldine Ehrenfeld en de Brugse familie Janssens. De familie nam tijdens de oorlog een joods meisje in huis, Goldine Ehrenfeld. Zij werd in 1938 in Keulen geboren, als jongste dochter van Adolph Ehrenfeld en Klara Feldman. Ze had twee zussen en een broer: Bella, Dora en Mordechai
Het gezin was al in 1938 uit Duitsland gevlucht en vestigde zich in Antwerpen. In de zomer van 1942 werd het gezin aangehouden, naar de Dossin-kazerne gebracht en kort daarna gedeporteerd naar de uitroeiingskampen in Polen. Ze werden allen vermoord.
Goldine, het jongste kind, werd net op tijd door een dienstmeisje weggebracht naar Brugge, waar ze een veilige thuis vond bij Leo en Marie Janssens. Met gevaar voor eigen leven namen ze Goldine in hun gezin op. De familie Janssens is daarvoor erkend als één van de ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’, door Yad Vashem, het Holocaust-herdenkingscentrum in Israel. Goldine Ehrenfeld overleefde de oorlog en vestigde zich in de VS. Ze heeft contact onderhouden met de familie Janssens en is tot op de dag van vandaag erkentelijk voor wat de familie Janssens gedaan heeft.
Uit New York
Bij de onthulling van deze struikelsteen waren de kleinzoon en de neef van Goldine, die na WO II in 1946 naar de Verenigde Staten emigreerde, aanwezig; Ze waren hiervoor speciaal vanuit New York naar Brugge gekomen. Gilberte Janssens herinnerde zich nog Goldine, met wie ze opgroeide in de Kolenkaai: “Ik heb haar Brugs moeten leren. Voor buitenstaanders was ze zogezegd mijn nichtje.”
Peter Laforce, de zoon van Gilberte, bracht hulde aan de moed van zijn grootouders: “Oma was naaister, opa was spoorarbeider. Zijn eigen vrouw wist niet dat hij in het Geheim Leger zat en als verzetsman een goederentrein aan het Waggelwater deed ontploffen. Opa streed eerder al ook in WO I en voelde tot op zijn laatste levensdag het effect van het mosterdgas in de loopgraven en op het slagveld. Deze struikelsteen veroordeelt elke vorm van geweld, gisteren, vandaag en morgen. Zo wil ik mij ook distantiëren van het geweld dat Israël nu aanricht.”
Polarisatie
Burgemeester Dirk De fauw zei: “Het verhaal van Goldine mag niet vergeten worden. Het is een verhaal van hoop in tijden van onverschilligheid, polarisatie en autoritaire regimes.
De joodse neef van Goldine vulde aan: “In naam van mijn tante dank ik de familie Janssens voor deze moedige daad van zelfopoffering en inzet. Dit Brugs gezin heeft het leven van mijn tante gered.”
Goldine zelf zond en videoboodschap uit New York.
Mensenrechten
Karc Duc wijst erop dat na de Tweede Wereldoorlog, om te voorkomen dat er opnieuw genocides zouden plaatsvinden, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens afgekondigd is en is een begin gemaakt van de installatie van een systeem van Internationaal Recht. Wie misdaden tegen de menselijkheid pleegt, moet daarvoor vervolgd worden.
“Ook in de moeilijke tijden die we vandaag meemaken, moeten we ons laten leiden door die principes: mensenrechten, democratie, solidariteit en internationaal recht”, zegt Karl Duc. “Elk leven is evenveel waard. Niemand verdient het om vermoord te worden, niemand mag vervolgd worden om wie hij of zij is. Mensenrechten en internationaal recht gelden voor iedereen.”
Duitse kunstenaar
Stolpersteine of Struikelstenen is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig om mensen te herdenken die tussen 1933 en 1945 door de nationaalsocialisten werden vervolgd. In meer dan duizend steden, verspreid over heel Europa, zijn Stolpersteine (in het Nederlands Struikelstenen) geplaatst.
De stenen dragen de naam van slachtoffers van het nazisme: joden, politiek vervolgden, Roma en Sinti, homoseksuelen, getuigen van Jehova en slachtoffers van euthanasie. Ze worden geplaatst op het trottoir, voor de laatst gekende en vrijwillig gekozen woonplaats van een slachtoffer.
Om de hoek
“De bedenker van de Stolpersteine, de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, benadrukt dat het plaatsen van de stenen op zich niet voldoende is”, zegt Karl Duc. “Het is een aanleiding om het met nabestaanden, de huidige bewoners van het huis, met buurtbewoners of scholen, te hebben over de slachtoffers en de mechanismen die het mogelijk maken dat andersdenkenden op zo’n brutale manier worden vervolgd en vermoord.”
“De stenen herinneren op een tastbare wijze aan de terreur van het nationaalsocialisme. Het brengt het grote, abstracte verhaal binnen in onze eigen, kleine leefwereld. Het gebeurde niet ver weg en lang geleden, maar dichtbij, om de hoek. Mensen van bij ons waren er bij betrokken, als slachtoffer en als dader.”
Kwetsbare democratie
“De Stolpersteine zijn een herinnering aan het feit dat democratie en mensenrechten waardevol en kwetsbaar zijn. Het is de taak van ons allen om de herinnering aan het verleden levendig te houden, de democratie en de mensenrechten te beschermen en een herhaling van soortgelijke feiten te voorkomen”, aldus de woordvoerder van de werkgroep Struikelstenen Brugge.
Dit onafhankelijk initiatief wordt begeleid door Avansa regio Brugge en ondersteund door de stad Brugge (Lokaal Mondiaal, Stadsarchief, Erfgoedcel Brugge).
Alle info vind je op https://www.struikelstenenbrugge.be
The post Zeven nieuwe struikelstenen in Brugge herdenken slachtoffers van het nazisme: Joods meisje vond onderkomen in warm Brugs gezin is provided by KW.be.
