De grootschalige restauratie van het historische Bommevrij in Nieuwpoort vordert goed. Het monumentale pand, dat als enige gebouw de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog overleefde, ondergaat momenteel een diepgaande transformatie tot tentoonstellingshal en tekenacademie. Het gebouw staat in de steigers, terwijl de gevelwerken en structurele ingrepen in volle gang zijn.
Het iconische Bommevrij in de Schoolstraat in Nieuwpoort-Stad is het op één na oudste bouwkundige relict in de IJzerstad. Het monument wordt na eeuwen dienst en blootstelling aan de tand des tijds onderworpen aan een grondige renovatie.
De restauratie startte in februari 2025. Ondertussen is al heel wat werk verzet. Begin september 2026 moet het Bommevrij de deuren heropenen als locatie voor de Westhoekacademie én als polyvalente expositiehal.
Binnenshuis: licht en verbondenheid
Sinds de start van de werken zijn de indrukwekkende gewelven aan de binnenzijde vakkundig gereinigd via micronevelstralen, waardoor het oorspronkelijke karakter van het interieur opnieuw zichtbaar wordt.
De rondbogen die de linker- en rechtervleugel van het Bommevrij met elkaar verbinden, zijn opnieuw opengemaakt. Een deel daarvan was in vroegere tijden immers dichtgemetseld. In een latere fase worden deze bogen voorzien van glas, wat voor lichtinval zorgt en de monumentale structuur zichtbaar maakt. Tegelijk wordt op die manier een logische verbinding tussen beide vleugels tot stand gebracht. Het incorporeren van glas biedt bovendien een klimatologisch stabiele oplossing.
Binnenkort worden zowel in de noord- als zuidvleugel het metselwerk van de muren aangepakt.
Historische gevels herleven
Aan de buitenzijde wordt intensief gewerkt aan de oostelijke gevel, grenzend aan de tuin, die in slechte staat verkeerde. Al het niet-originele metselwerk werd verwijderd, wat een grote opening in de gevel veroorzaakte. Deze lacune zal opnieuw zorgvuldig opgevuld worden met authentieke gele moefen, deels hergebruikt en deels nieuw vervaardigd.
Net zoals de westgevel aan de Schoolstraat, werd ook deze oostelijke gevel doorheen de tijd sterk aangepast. Die situatie wordt nu rechtgetrokken, verklaart burgemeester Kris Vandecasteele:
“De gevel die uitgeeft op de tuin van het Bommevrij was doorheen de bestaansgeschiedenis van het gebouw, zeker na de Eerste Wereldoorlog, met weinig respect voor het oorspronkelijk ontwerp hersteld. Het zorgde voor een lappendeken van bakstenen die niet bij elkaar passen en rechtgetrokken boogramen. Bij de huidige restauratie wordt deze toestand gecorrigeerd, zodat de façade opnieuw het uitzicht krijgt zoals bij de oorspronkelijke bouw aan het begin van de 19e eeuw.”
In de langgerekte zijgevels zijn alle originele raamopeningen opnieuw open gemaakt. Deze waren ooit dichtgemetseld. Door deze stenen afsluitingen te verwijderen en de openingen in ere te herstellen, krijgt het gebouw opnieuw natuurlijke lichtinval.
Momenteel wordt volop gewerkt aan de consolidatie en restauratie van het exterieur metselwerk. Bakstenen die te sterk verweerd zijn, worden verwijderd en vervangen, om zo de structurele integriteit van het gebouw te verzekeren. Zodra alle gevels hersteld en gezandstraald zijn, zullen ze ook volledig hervoegd worden.
De gevelwerken zullen naar verwachting voortduren tot eind januari 2026.
Een gebouw met een verhaal
Het Bommevrij werd gebouwd in de Hollandse periode, aan het begin van de 19e eeuw, als onderdeel van de militaire versterkingen rond Nieuwpoort. Met zijn metersdikke muren werd het ontworpen als ‘bomvrij laboratorium’, een functie die het ook zijn naam gaf. Oorspronkelijk deed het dienst als wapenarsenaal en kruitmagazijn. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Nieuwpoort bijna volledig verwoest, maar het Bommevrij bleef overeind. Deze uitzonderlijke overleving gaf de naam van het gebouw nog extra betekenis.
Schepen van Erfgoed Ann Gheeraert is tevreden met de gedaanteverwisseling die het Bommevrij ondergaat: “Het Bommevrij is niet zomaar een gebouw, het is een bevoorrechte getuige die het verhaal van onze stad vertelt. We zijn dan ook trots dat we dit unieke erfgoed kunnen bewaren én herbestemmen. Deze restauratie is niet alleen een eerbetoon aan het verleden, maar een investering in de toekomst van onze culturele identiteit.”
Meer info over de werken aan het Bommevrij lees je op www.nieuwpoort.be/restauratie-bommevrij.
The post Restauratie Bommevrij in Nieuwpoort: intensieve gevelwerken en structurele consolidatie volop aan de gang is provided by KW.be.
