In Knokke-Heist is er momenteel heel wat te doen over het verzet. Op woensdag 12 november hieldt Dany Neudt, historicus en oprichter van de vzw Helden van het Verzet, een lezing over het verzet in Knokke en Heist. Hij is zelf in Heist geboren en opgegroeid en kent de materie door en door. “Met de lezing en met de Helden van het Verzet willen we menselijke verhalen tonen.”
“Het beeld van het Verzet is lang negatief geweest en dat stellen we bij. Ook ikzelf wist niet veel over het verzetsverhaal in mijn familie voor ik mij erin verdiepte toen mijn vader stierf. We laten later, in maart, nabestaanden van verzetshelden uit Knokke en Heist hun verhaal voor een publiek brengen in een verzetscafé”, vertelt Dany.
Inlichtingennetwerken
“In Knokke, Heist en ook in Zeebrugge was er een zeer intensieve bezetting. Voor de Duitsers was de haven heel belangrijk, hun verdedigingslinie, de Atlantik Wall liep ook langs de scheldemonding aan onze kust en in het Zoute was er bovendien een vliegveld”, weet de historicus.
“Er was daardoor een grotere militaire aanwezigheid dan op de meeste andere plaatsen. Dat was zeer zichtbaar in het straatbeeld. De zeedijk was afgesloten en je kon de militaire installaties en het luchtafweergeschut langs de Atlantik Wall zien. Daarbovenop namen de Duitsers heel wat hotels in beslag. Daar en ook bij de mensen thuis werden Duitse soldaten gehuisvest.”
“In Knokke en Heist stond vooral het Geheim Leger erg sterk”
Die militaire installaties maakten het verzet aan onze oostkust ook van erg groot belang voor Europa: “De geallieerden apprecieerden de inlichtingen van het verzet hier heel erg. De geallieerden wilden meer weten over de Duitse militaire installaties in bezet West-Europa, maar er bestonden toen natuurlijk nog geen satellieten. Voor inlichtingen waren ze dus afhankelijk van lokale mensen die hun inlichtingen clandestien tot in Groot-Brittannië brachten. Winston Churchill roemde in zijn memoires de Belgische inlichtingennetwerken. En uit onderzoek bleek dat in 1942 tachtig procent van de nuttige informatie via Belgische inlichtingennetwerken kwam.”
Twee wereldoorlogen
“Toen de Tweede Wereldoorlog begon, zat de Eerste Wereldoorlog nog vers in het geheugen. In België was er toen al een straffe bezetting met een verzet. Vooral aan de kust speelde dat. Er vluchtten toen al heel wat Heistse vissers naar Nederland na de bombardementen op de haven van Zeebrugge. Ons land was daarin bijzonder, want Nederland was neutraal gebleven en in Frankrijk werd er veel gevochten, maar was slechts een klein deel bezet”, legt Dany uit.
“Dat was toen nog maar 22 jaar geleden. Dat is dus maar evenveel verschil als met 2003 nu. De mensen hadden dus iets van ‘ze zijn daar weer.’ Maar in de Eerste Wereldoorlog schoof het front nauwelijks op. Er werd gevochten om een paar meters terreinwinst. Voor de Duitse inval in België in mei 1940 verwachtten de mensen hetzelfde.”
“Het leger had de blitzkrieg dus helemaal niet zien aankomen. Al na een paar dagen was duidelijk dat België niet stand zou houden en na achttien dagen volgde de capitulatie al. De verbijstering en de shock was alom. Velen dachten dat het duizendjarige rijk was aangebroken. Het verzet had tijd nodig om zich te organiseren en de meeste mensen probeerden enkel te overleven. Slechts twee tot drie procent zat in het verzet en dat gold ook voor de collaboratie”, zegt Dany.
Vele vormen
We spreken wel over ‘het’ verzet, maar zo eengemaakt was dat niet: “Het verzet nam vele vormen aan. In Knokke en Heist stond vooral het Geheim Leger erg sterk. Dat was een eerder conservatieve organisatie en bestond vooral uit ex-militairen en politiemensen. Daarnaast was er het Onafhankelijkheidsfront waarvan de leiding in het begin pluralistisch was en later grotendeels communistisch. Maar aan de basis wisten mensen vaak niet eens bij welke organisatie zij zaten. Het is niet zo dat ze uniforms droegen.”
“Het clichébeeld dat het verzet enkel uit gewapende communisten bestond, klopt niet. Dat was slechts een minderheid. Het verzet was een dwarsdoorsnede van de samenleving. Je vindt verhalen van priesters, studenten, huisvrouwen, noem maar op”, besluit Dany.
The post Historicus Dany Neudt vertelt over het verzet in Knokke en Heist: “Dwarsdoorsnede van de bevolking” is provided by KW.be.
