Voor wie nog samen wil zijn, maar weet dat het niet lang meer zal duren, biedt fotografe Jolien Vankemmel een uniek ritueel: palliatieve fotoshoots. De Kortrijkse fotografeert mensen – en soms ook hun dieren – in de laatste fase van het leven. Wij kozen enkele beelden uit haar project ‘First and Last Moments’.
Het project First and Last Moments van fotografe Jolien Vankemmel (38) uit Marke bij Kortrijk groeide vanuit de vraag om foto’s te maken van een familie tijdens de laatste wandeling met hun terminaal zieke hond. “Later kreeg ik de vraag om ook foto’s te maken van mensen die palliatief zijn. Ook wie aan het einde van het leven staat kan nog belang hechten aan waardevolle foto’s, en nabestaanden halen er vaak troost uit.”
Xilla haalde haar elfde verjaardag net niet
Emmely Catry uit Harelbeke wilde altijd al een hondje, maar daar hadden ze thuis geen oren naar. “Ik nam me voor om van zodra ik alleen ging wonen een hondje in huis te nemen. En dat gebeurde ook: een week nadat ik verhuisde, was Xilla, een vier maanden jonge pup, er al. Xilla bleek geen erg beweeglijke hond. Dat merkten we algauw als we aan zee gingen wandelen. Ze ging dan koppig liggen en verroerde geen vin meer. We hielden het dan maar op korte wandelingen in de wijk en veel knuffelen met onze kinderen.”
Toen Xilla ouder werd, verminderde haar zicht. “Maar dat viel ons niet zo hard op omdat het vrij normaal is bij chowchows. Toch werd ze gaandeweg blind, en ook haar gehoor ging achteruit. Toen ze ook bloed begon te plassen en er blaaskanker werd vastgesteld, wisten we dat we afscheid moesten nemen. We hoopten dat ze haar elfde verjaardag nog kon beleven, maar ondertussen is Xilla overleden. Het is een troost dat ze een overwegend gezond en zorgeloos leven heeft geleid.”
Even vergeten hoe zwaar afscheid nemen valt
Joost Holvoet uit Bissegem (Kortrijk) is vader van twee dochters. Zij wilden graag een foto met hun papa, om zo een moment vast te leggen dat ze nooit meer zullen vergeten. “Vijf jaar lang heeft papa dapper en krachtig gevochten tegen kanker”, vertelt een van zijn dochters. “In december vorig jaar hoorden we dat de kanker was uitgezaaid. De chemo heeft hem volledig uitgeput. Ondanks alles staat hij er nog steeds, in zijn kracht, liefde en veerkracht. We zijn zo trots op hem. Op hoe hij blijft vechten maar ook op hoe hij ons blijft inspireren. Zelfs nu zijn lichaam stilaan op is. Net daarom ook genieten we nu van elke dag die we nog samen hebben. Wat er ook gebeurt, we horen bij elkaar, altijd en overal”, klinkt het. “We zijn blij dat we Jolien vroegen om deze foto te maken. Ze liet ons even vergeten hoe zwaar dit alles ons valt, en van de fotoshoot maakte ze een heel natuurlijk en liefdevol moment.”
Eén moment… en plots was alles anders
De pas 32-jarige Laurens Verbrugghe uit Beselare (Zonnebeke) kwam de voorbije zomer om het leven bij een arbeidsongeval. Een spanriem van de kraan waarmee hij werkte, sprong stuk. Eén moment… en plots was alles anders. Hij liet een zwangere vriendin achter, zijn ouders, familie en vrienden… en een toekomst die nog wagenwijd voor hem open lag. “In alle stilte ging ik op vraag van zijn geliefden langs voor een laatste fotosessie in het funerarium”, vertelt Jolien over deze bijzondere ervaring. “Ik fotografeerde zijn kist, heel sereen, met daarop een mooie foto van wie hij was: een geliefde jongeman. Door de aard van het ongeval kon er geen open afscheid zijn, maar zijn kist bood toch een plek om hem een laatste keer te groeten, om stil te staan bij wat er gebeurde, om afscheid te nemen. Een beeld zegt dan soms meer dan woorden kunnen.”
Nog een laatste keer knuffelen met Rudy
Rudy Defeyter uit Ingooigem (Anzegem) koos voor euthanasie na een lange lijdensweg. Die begon zeven jaar geleden toen twee vingers soms onverwacht en om een op het eerste zicht onverklaarbare reden gingen trillen. Niet veel later viel de diagnose: Parkinson. Jarenlang kreeg Rudy medicatie, maar die sloeg niet aan. De tremor nam toe, net als andere klachten. Verder onderzoek in UZ Gent bracht de diagnose MSA aan het licht, een zeldzame maar ook ongeneeslijke ziekte die wordt veroorzaakt door het afsterven van zenuwcellen in bepaalde zones van de hersenen. De voorbije zeven jaar verloor Rudy zijn zelfstandigheid en mobiliteit, en besliste hij uiteindelijk dat zijn lichaam op is en hij rust wil. Op een ochtend sliep hij zachtjes in, in het bijzijn van zijn geliefden. “De foto’s lieten we maken tijdens de laatste dagen dat we bij elkaar konden zijn, hem konden knuffelen en elkaar zeggen wat we nog wilden zeggen. Het zijn mooie herinneringen voor de hele familie.”
Zo heeft Marley voor altijd een plekje in huis
“Onze Marley, een Zwitserse herder, werd 11,5 jaar”, vertelt de Izegemse Julie Vanhauwaert, baasje van Marley. “Hij heeft al van jongs af aan last van allergieën waar hij al veel medicatie voor moest innemen. Maar de jongste tijd at hij nauwelijks nog en vermagerde hij zienderogen. Na een bloedonderzoek kwamen we te weten dat hij een abdominale tumor had en niet zo lang meer bij ons zou zijn. In september vorig jaar hebben we afscheid van hem moeten nemen. Zowel wij als onze twee zonen van acht missen hem ongelooflijk. En we zijn blij dat we nog foto’s met hem hebben laten maken. Sommigen vonden zo’n palliatieve shoot wat vreemd, omdat ze dachten dat het ons constant aan het naderende verlies zou doen denken. Maar niets is minder waar. Tijdens de shoot zelf ging het er heel rustig aan toe, samen keken we wat voor Marley nog haalbaar was en waar hij nog comfortabel bij was. Nu staan de foto’s op een mooie plaats in ons huis, en eentje bij zijn urne. We kijken er nog dagelijks naar met een warm gevoel.”
Meer info op firstandlastmoments.be. Ook op Instagram en Facebook kun je Joliens werk volgen.
The post Fotografe Jolien (38) legt de laatste momenten van het leven vast: “Ze laat ons even vergeten hoe zwaar dit is” is provided by KW.be.
