Terwijl ze al twee jaar uitstel kregen, zijn twaalf West-Vlaamse gemeenten nog altijd niet klaar om groente-, fruit- en tuinafval afzonderlijk op te halen. Vanaf 1 januari is dat overal verplicht, maar twee gemeenten weten vandaag zelfs nog niet hoe ze het zullen aanpakken. En dat zullen ze voelen in hun portemonnee…
Vanaf 1 januari 2026 is elke gemeente verplicht om groente-, fruit- en tuinafval (kortweg GFT) afzonderlijk op te halen en te verwerken. Die verplichting werd opgelegd door OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij. Het doel is om het restafval – dat verbrand moet worden – tot een minimum te herleiden. GFT wordt dan weer verwerkt tot biogas en nuttige compost.
Eigenlijk geldt deze regel al sinds 1 januari 2024, maar 39 West-Vlaamse gemeenten kregen twee jaar uitstel. Maar ook nu die gratieperiode bijna afloopt, is nog altijd niet iedereen er helemaal klaar voor. Twaalf West-Vlaamse gemeenten zullen de ultieme deadline van 1 januari 2026 niet halen.
Negen van die gemeenten maken deel uit van afvalintercommunale IVIO. In Dentergem, Oostrozebeke, Pittem en Tielt starten ze op 26 januari met de afzonderlijke ophaling van GFT-afval. Ardooie, Ingelmunster, Izegem, Lendelede en Ledegem volgen pas op 23 maart. Blankenberge, dat als enige gemeente van intercommunale IVBO niet klaar is, start op 1 maart. (lees verder onder de kaart)
Ook Middelkerke dreigde in dit weinig benijdenswaardige lijstje terecht te komen, maar volgens schepen Henk Dierendonck (Lijst Dedecker) zijn de GFT-emmers intussen besteld. Hij heeft er goeie hoop op dat die nog op tijd zullen geleverd worden.
Geen plan
De hierboven opgesomde gemeenten zullen dan wel te laat zijn, ze hebben wel een plan. Dat is niet het geval in Oostende en Knokke-Heist. Als enige lokale besturen in Vlaanderen weten deze badplaatsen nog niet wanneer en op welke manier hun inwoners GFT correct zullen kunnen sorteren. Judith Ooms (Vooruit), schepen van Afvalbeleid in Oostende en sinds kort ook voorzitter van afvalintercommunale IVOO, geeft aan dat die beslissing nog moet genomen worden. Op de vraag of ze de deadline zullen halen, reageert Dooms kort: “Dat zien we dan wel, we zijn er alleszins hard aan aan het werken.”
“Het is natuurlijk jammer, maar West-Vlaanderen loopt ook door historische redenen een beetje achter”
Knokke-Heist heeft zelf aan OVAM laten weten dat ze niet op tijd klaar zullen zijn. De gemeente van burgemeester Cathy Coudyser (N-VA) is de enige in West-Vlaanderen die niet onder een intercommunale valt, maar zelf instaat voor het afvalbeheer. “We wachten nog op hun concrete planning, maar we weten wel al dat ze de deadline niet zullen halen”, zegt Jan Verheyen van OVAM.
Tot 20.000 euro extra
Op extra uitstel kunnen Knokke-Heist en Oostende alleszins niet meer rekenen. Wie vanaf 1 januari nog huisvuil inzamelt waar organisch afval bij zit, pleegt een inbreuk op het verbrandingsverbod. “GFT mag vanaf dan eigenlijk niet meer verbrand worden. Als er nog geen aparte ophaalmethode is, zullen de gemeenten een afwijking moeten aanvragen aan de minister van Omgeving. Daar hangt wel een prijskaartje aan vast: per ton restafval waar organisch materiaal in zit dat wordt verbrand, wordt de belasting op de verbranding verdubbeld”, legt Verheyen uit.
Rekening houdend met de meest recente huisvuilcijfers en de heffing van 2025 – die nog wordt geïndexeerd – komt dat neer op een meerkost van 1.000 tot zelfs 20.000 euro per maand vertraging, afhankelijk van het aantal inwoners.
“Voor gemeenten die niet klaar zijn, verdubbelt de belasting voor de verbranding van restafval”
Volgens OVAM is West-Vlaanderen trouwens de enige provincie waar er vanaf 1 januari niet in alle gemeenten een aparte ophaling van keuken- en tuinafval zal zijn. Dat heeft zo zijn redenen. “Dat is natuurlijk jammer, maar ik hoop er nog steeds op dat we tegen het eerste kwartaal van 2026 helemaal klaar zijn”, klinkt het.
“Dichtbevolkte gebieden moesten al veel langer een oplossing zoeken om hun restafvalzakken lichter te maken, met zeer goede resultaten als gevolg. In landelijkere regio’s, zoals West-Vlaanderen en Limburg, was dat minder hard nodig als er bijvoorbeeld wel sterk werd ingezet op thuiscomposteren. Limburg heeft dan weer het voordeel dat alle intercommunales kozen voor een grote fusie. Dat maakt beslissingen nemen en een GFT-beleid uitwerken gemakkelijker.”
Emmer, zak of per kilo?
In de gemeenten waar de plannen wél duidelijk zijn of er zelfs al veel langer een systeem in werking is om keuken- en tuinafval op te halen, worden er verschillende methodes gehanteerd. 23 gemeenten kiezen voor een GFT-emmer met een jaarabonnement, 11 gemeenten werken met een composteerbare zak en de rest gaat voor een diftarcontainer, waarbij het gewicht van het afval de kostprijs bepaalt. “Wij hebben dit systeem al meer dan 20 jaar geleden ingevoerd in Ieper en daarna systematisch uitgebreid. Met diftar geldt het principe ‘de vervuiler betaalt’, en dat werkt eigenlijk heel goed. Onze gemeenten hebben de laagste restafvalcijfers in heel de provincie”, klinkt het trots bij Ann Desagher van afvalintercommunale IVVO.
The post IN KAART 12 gemeenten halen ook nieuwe deadline voor ophaling GFT niet: kan 1.000 tot 20.000 euro per maand extra kosten is provided by KW.be.
