Op 15 augustus 2000 verscheen een vakantieweerfoto vanuit het buitenland in het VRT-weerbericht. Voor de doorsnee kijker zomaar een zomers plaatje, maar voor de man achter de lens een kantelmoment. Het was Johan Töpke (61) uit Middelkerke die die dag zijn allereerste weerfoto in de ether in stuurde. “Mijn liefde voor de kust, en meer specifiek voor Middelkerke, is in de loop der jaren alleen maar gegroeid”, vertelt Johan, die al een kwarteeuw vaste leverancier is van weerfoto’s.
Wie denkt dat weerfotografie een hobby is voor amateurs van mooi weer, vergist zich. Töpke zoekt net de extreme omstandigheden op. “Tijdens een stevige noordwesterstorm, bij voorkeur in combinatie met springtij, ben ik vaak buiten te vinden. Of het nu dag of nacht is, niemand houdt mij binnen. Ik ga de strijd aan met wind en golven, voel het zand op mijn huid en de koude druppels in mijn gezicht. Soms kom ik verkleumd en nat thuis, maar altijd voldaan.”
De dag na een storm is voor hem pure beloning. “Dan is het strand een paradijs: om te jutten, om de zandkliffen te bewonderen die door de golven zijn gevormd. En om dan pas echt op zoek te gaan naar dat ene magische licht dat een foto onvergetelijk maakt.”
Generatie pioniers
In de beginjaren was Töpke zowat de enige weerfotograaf in Middelkerke. “We waren met drie aan de kust: eentje in De Panne, eentje in Blankenberge en ikzelf. Sociale media bestonden nog niet. Mijn foto’s verschenen rechtstreeks op de analoge beeldbuis bij Sabine Hagedoren en Frank Deboosere. Dat gaf telkens een bijzonder gevoel.”
Deboosere bleek bovendien een strenge maar inspirerende mentor. “Hij hamerde op details: geen scheve horizon, altijd recente beelden, de plaatsnaam net boven de horizon. Die aandacht voor perfectie maakte het boeiend én uitdagend.”
Uit de duizenden beelden springt er voor Töpke één uit. Op maandag 5 augustus 2013 trok een spectaculaire shelfcloud, een enorme rolwolk, over Middelkerke tijdens de avondmarkt.
“Plots werd het donker, rukwinden bliezen kraampjes omver, overal klonk geschreeuw en binnen enkele minuten was de zeedijk leeg. Terwijl duizenden mensen op de vlucht sloegen, kon ik dit natuurgeweld vastleggen. Dat contrast tussen de paniek bij de mensen en de kracht van de natuur was fascinerend. Nog altijd krijg ik kippenvel als ik die foto bekijk.” Naast deze iconische opname denkt hij met trots terug aan bliksemfoto’s, een zeldzaam valstreepgat boven zee en de typische beelden van avondrood of sneeuwbanken die de kust in een sprookjeslandschap hullen.
“Iedereen kan het, maar de kunst zit in het aanvoelen van het juiste ogenblik”
“Bliksem blijft mij keer op keer naar buiten lokken”, lacht hij. “Zelfs ‘s nachts, als iedereen slaapt, sta ik op de zeedijk met mijn toestel. Je weet nooit waar de volgende flits neerkomt, maar als je een volle ontlading kunt vastleggen die het hele beeld vult, dan geeft dat een ongelooflijke voldoening.”
En ook bijzondere fenomenen kruisen soms zijn pad. “Het valstreepgat was uniek. Opeens verscheen er een hartvormig gat in het wolkendek, met een halo eronder. Toen ik die foto doorstuurde naar VRT, reageerden ze meteen: Gelukzak, enig, uniek dat jij dit hebt kunnen vastleggen. Zulke momenten vergeet je nooit meer.”
Digitale revolutie
In bijna 25 jaar zag Töpke de fotografie zelf ingrijpend veranderen. “Mijn eerste digitale toestel had geheugen voor amper een tiental foto’s. Daarna volgden diskettes, memorysticks, compactflash-kaarten en uiteindelijk de reflexcamera’s. Vandaag hebben smartphones die rol grotendeels overgenomen. De kwaliteit is verbluffend en de mogelijkheden onbeperkt. Toch blijf ik trouw aan mijn Canons.”
Die technologische sprong betekende ook dat weerfotografie toegankelijker werd.
“Waar we vroeger maar met een handvol waren, kan nu iedereen een foto insturen. Ik vind dat fantastisch. Het doet mij plezier dat ik veel mensen heb geïnspireerd om zelf naar de lucht te kijken en dat moment te willen vastleggen. Iedereen kan het, maar de kunst zit in het aanvoelen van het juiste ogenblik.”
Stille passie
Na duizenden beelden, talloze stormen en ontelbare zonsopgangen blijft de drijfveer dezelfde. “Weerfotograaf zijn is geen privilege, het is een stille passie. Ik ben blij dat ik anderen heb kunnen inspireren. Maar voor mij blijft Middelkerke mijn thuishaven, het decor waar ik telkens opnieuw nieuwe natuurspektakels wil vangen.”
“De zee is als een levend schilderij”, besluit Töpke. “Soms zo glad als een spiegel, dan weer wild en bezaaid met schuimkoppen. En geen twee beelden zijn ooit hetzelfde. Dat is de magie die mij al 25 jaar lang naar buiten trekt.”
The post “De bliksem lokt mij naar buiten”: Johan Töpke (61) kleurt al 25 jaar het VRT-weerbericht is provided by KW.be.
