West-Vlaanderen wordt voor het zoveelste jaar geconfronteerd met een lange periode van droogte. Door het droge voorjaar bouwden we een neerslagtekort op van 250 liter per vierkante meter. En dat heeft zichtbaar gevolgen voor de lokale fauna en flora.
Wat normaal een groene oase is voor wandelaars, fotoshoots of mensen die heerlijk willen ontspannen bij het water, ziet er nu uit als een woestijngebied. De waterpartij van Torwoud, aan de rand van het Groenhovebos in Torhout, is volledig uitgedroogd. Een duidelijk teken van de droogte de afgelopen maanden.
“Normaal is dit een drassig gebied, zo droog als nu heb ik het hier nog nooit geweten”
Voor natuurgids Xavier Dirix (56) uit Torhout is de uitgedroogde vlakte erg confronterend. “Maandelijks trek ik er op uit met onze werkgroep Jong NatuurVerkenners. Deze zomer zag ik met de jongeren hoe het water verdampt en weggezakt is. Zo droog als nu heb ik het hier nog nooit geweten, normaal is dit een drassig gebied. Het oude weiland hier werd enkele jaren geleden omgevormd tot waterplas, die eigenlijk een bufferbekken is zodat het oosten van Torhout niet onder water komt te staan.”
Extreem droog voorjaar
“Volgens onderzoek van de provincie is het grondwater in de regio fel gedaald”, stelt Xavier Dirix. Dat bevestigt Patrick Willems, hydroloog aan de KU Leuven. “Dit voorjaar was extreem droog. We kregen amper neerslag en dus stond het grondwaterpeil al laag begin deze zomer. Dankzij wat neerslag in juni en juli werd de droogte even gepauzeerd, maar dat maakte de schade niet goed.”
“Nu zitten we met een neerslagtekort van 250 liter per vierkante meter, terwijl dit normaal in deze periode slechts 50 liter mag zijn”
“In augustus was het opnieuw erg warm en droog”, gaat Willems verder. “Als er meer water verdampt dan er neerslag valt, dan krijg je een neerslagtekort. Nu zitten we met een tekort van 250 liter per vierkante meter, terwijl dit in deze periode normaal slechts 50 liter mag zijn. In augustus is het peil snel weer gezakt en zijn zelfs enkele waterlopen en -plassen volledig droog komen te staan.”
De droogtes komen steeds vaker voor en ook steeds vroeger op het jaar. Zo ging het eerste captatieverbod van de provincie al in op 9 mei. In de maanden nadien werd dit telkens verlengd én het territorium uitgebreid. “Nu is er in drie vierde van West-Vlaanderen een oppompverbod. Dat heeft gevolgen voor de landbouw en industrie. Daarnaast heb je in West-Vlaanderen ook nog eens het risico op verzilting. Als het water heel laag staat in de waterlopen van de polders, dan kan er water van de kust binnenkomen en gaat de grond verzilten. De waterbeheerder moet dan keuzes maken naar welke rivieren men het water laat stromen. Die droge zomers jaar op jaar hebben ook een grote impact op de natuur en dat zal nog meer voorkomen”, vreest Willems.
“Sommige dieren hebben het geluk dat ze kunnen wegvliegen of kruipen om elders water te zoeken, maar andere kleine dieren die hier in het water leefden, zijn nu dood”
Zo’n droogte is catastrofaal voor dieren die leven in en rond het water, zoals in Torwoud. “Van kikkers en eenden tot de larven van libellen: alle dieren hebben het hier moeilijk”, zucht Xavier Dirix. “Sommigen hebben het geluk dat ze kunnen wegvliegen of kruipen op zoek naar water elders, zoals de lepelaars of reigers. Andere kleinere dieren, zoals de insecten die hier in het water leefden, zijn nu dood. En als er een schakel in de voedselkring uitvalt, ook al is het een heel klein leven, dan heeft dat effect op alle andere dieren. Zo trekt onze mooie kolonie watervleermuizen deze zomer telkens naar andere plaatsen op zoek naar eten.”
Waterkwaliteit
Bij natuurgebied de Blankaart in Diksmuide is de toestand minder dramatisch. “Voor ons is het broedseizoen van de vogels in het voorjaar het allerbelangrijkste. Dankzij bepaalde ingrepen, zoals water van de IJzer in het gebied laten stromen, bleef het net drassig genoeg. Nu zien we vooral dat de waterkwaliteit hier erg slecht is. Allerlei algen en de exotische waterplant waterteunisbloem profiteren van de warmte om het kleine beetje van de vijver dat nog rest te overwoekeren”, zegt conservator Guido Vandenbroucke.
“De lichte neerslag de komende dag is een druppel op een hete plaat, we hebben tientallen liters nodig en liefst niet op een te korte tijd”
De komende dagen zit er wat neerslag aan te komen, maar volgens hydroloog Willems is dat slechts letterlijk een druppel op een hete plaat. “Een paar liter per vierkante meter gaat wel deugd doen, maar heeft nauwelijks impact. We hebben tientallen liters nodig en liefst niet op een te korte tijd. Als het verder droog blijft tot september, dan zullen de risico’s alleen maar groter worden”, besluit hij.
Daarom doet Xavier Dirix een oproep aan de mensen om thuis in de tuin waterschalen te plaatsen zodat vogels, egels en zelfs insecten makkelijker drinkwater vinden. “En ondertussen zullen we samen met de provincie bekijken hoe we er in de toekomst voor kunnen zorgen dat er wél water in Torwoud blijft staan”, besluit hij.
The post Zwaar neerslagtekort zorgt voor uitgedroogde vijvers: “Catastrofaal voor de dieren” is provided by KW.be.
