De West-Vlaamse wijnbouwsector zit meer dan ooit in de lift. Enkele tientallen jaren geleden zetten enkele hobbyisten hun eerste voorzichtige stapjes in de sector, vandaag gaan er makkelijk honderdduizenden flessen per jaar over de toonbank. 2025 heeft trouwens alles in huis om een topjaar te worden. In zeven jaar tijd is het aantal wijnboeren in West-Vlaanderen meer dan verdubbeld. “West-Vlaamse wijn is niet meer weg te denken.”
Lekkere en kwaliteitsvolle wijn, die moet van een gerenommeerd wijnhuis in Frankrijk of Italië komen, toch? Wel, dit huizenhoge cliché kunnen we stilaan definitief in de prullenbak slingeren, want West-Vlaanderen ontpopt zich steeds meer als de perfecte bodem om aan wijnbouw te doen. Uit cijfers van de vzw Belgische Wijnbouwers blijkt dat het aantal West-Vlaamse wijnboeren is gestegen van 19 in 2018 naar 45 in 2024. Een stijging met liefst 137 procent.
Het aantal hectare waarop wijnranken zich aan zon en warmte laven is nog meer gestegen, van 42,81 hectare in 2018 tot 142,35 hectare in 2024. Plus zomaar eventjes 232 procent. Logischerwijs is ook het aantal geproduceerde liter wijn fors de hoogte in geklommen.
Waar in 2019 er door 22 West-Vlaamse wijnbouwers 166.055 liter werd gebotteld, ging het vorig jaar om 278.140 liter. Plus 67,5 procent. 2024 was door de barre weersomstandigheden trouwens een erg slecht wijnjaar: een jaar eerder bedroeg de West-Vlaamse productie nog 377.690 liter.
“De West-Vlaamse wijnen verdienen een eigen keurmerk. Want wat wij maken, is écht lekker” – Marc Dewulf, Mikken Urban Winery
Ook dit jaar kondigt zich aan als een absoluut topjaar voor de wijnsector. “Een recordopbrengst is mogelijk, ja”, zegt Marc Dewulf (57) van Mikken Urban Winery, terwijl we door de wijnranken op zijn één hectare grote perceel in Moorslede wandelen.
“Er was amper voorjaarsvorst, de zomer startte mooi warm en de voorbije dagen hebben we opnieuw prachtig zomerweer geserveerd gekregen. Een minstens even goeie oogst als 2023 behoort zeker tot de mogelijkheden. Onze vendange (druivenpluk, red.) zal waarschijnlijk twee weken eerder dan normaal starten: half september in plaats van eind die maand.”
Uit de hand gelopen hobby
Dewulf is slechts een van de 45 West-Vlaamse wijnbouwers die zijn hart volledig aan de stiel heeft verloren. In mei 2017 plantte de Roeselarenaar zijn eerste ranken op de flanken van een vijftig meter hoge heuvel in Moorslede aan, acht jaar later maakt hij per jaar gemiddeld zestig hectoliter witte, rode en roséwijn in zijn cuverie in een loods hartje Rumbeke, op tien kilometer van de wijngaard.
“Teelt en productie moeten we op aparte locaties doen omdat we aan onze wijngaard geen wijnmakerij kunnen bouwen. De zes- à zevenduizend flessen die we van onze spreekwoordelijke band laten rollen, behandelen we met zeer veel liefde.”
“Zowel particulieren als restaurants kloppen bij ons aan. Elke fles wijn die we produceren, vindt zijn weg naar een levensgenieter. Een betere motivatie bestaat er niet” – Marc Dewulf, Mikken Urban Winery
Net zoals bij zoveel beginnende wijnbouwers startte Marc als hobbyist. “Ik was destijds actief in de farmaceutische sector, wijn maken was een leuk bijberoep. Maar gaandeweg is die hobby uit de hand gelopen. Vandaag richt ik met mijn bedrijf Ardennesque wijnmakerijen in én bouw ik Mikken Urban Winery verder uit. Wijn heeft mijn volledige leven ingepalmd”, lacht hij.
Marcs wijnen vallen letterlijk en figuurlijk in de smaak. Zijn rode wijn, de Monaco, kaapte twee jaar op rij een Belgian Wine Award van Gault&Millau weg en elke fles raakt vlot tot bij de consument. “Zowel particulieren als restaurants kloppen bij ons aan. Elke fles wijn die we produceren, vindt zijn weg naar een levensgenieter. Een betere motivatie bestaat er niet.”
Zandleem
En dat geldt voor zowat elke wijnbouwer in West-Vlaanderen, want de productie is in amper twee jaar tijd meer dan verdubbeld. “Er is steeds meer aandacht voor onze lokale wijnsector”, wijst Marc een van de verklaringen aan.
De 45 wijndomeinen van onze provincie
Van Bredene tot Zwevegem: dit zijn alle 45 wijndomeinen van West-Vlaanderen, verdeeld over 23 gemeenten.
(Bronnen: vzw Belgische Wijnbouwers en Gido Van Imschoot)
“Mensen kopen bewust lokaal en gaan op zoek naar kwaliteit van eigen bodem. En die vinden ze ook. Onze provincie is een goeie terroir om wijnranken te laten groeien en bloeien. Wij werken met een zandleemgrond, ideaal om aan wijnbouw te doen. Bovendien zijn er in onze Westhoek enkele pioniers van de Belgische wijnwereld actief én de opleidingen worden steeds beter.”
“Al die factoren samen zorgen voor een succesverhaal, al blijft het weer de grootste variabele die we niet in de hand hebben. Dat hebben we vorig jaar aan den lijve mogen ondervinden.”
Kapitaalsintensief
Met gemiddeld 3,3 hectare is het gemiddelde West-Vlaamse wijnbedrijf niet zo erg groot. “Niet verwonderlijk”, vindt Dewulf. “Dit is immers een erg kapitaalsintensieve sector. Een hectare met wijnranken beplanten, daar heb je al snel 40.000 euro voor nodig. En dan hebben we het nog niet over de cuverie die je nodig hebt om de wijn effectief te maken.”
“Bovendien kan je pas drie jaar na de aanplant een eerste keer oogsten. En moet je nog een jaar wachten om je eerste jaargang op de markt te kunnen brengen. Maar er zijn wel steeds meer wijnbouwers die stelselmatig uitbreiden.”
“Als wijnbouwer moet je een soort homo universalis zijn. Je plant ranken aan en verzorgt ze, je oogst, maakt wijn, doet de marketing, verkoopt… Maar dat maakt het net zo leuk” – Marc Dewulf, Mikken Urban Winery
De West-Vlaamse – en Belgische – wijnbouwer moet ook een soort homo universalis zijn. “Ik doe alles zelf: van aanplanten en de ranken verzorgen over oogsten en wijn maken tot de marketing en verkopen. En dan hebben we het nog niet over de papierberg. Je moet een beetje een alleskunner zijn, maar dat maakt het net zo leuk.”
Mooie toekomst
De West-Vlaamse wijnsector gaat een mooie toekomst tegemoet, stelt Marc Dewulf. “Onze wijnen zijn niet meer weg te denken. Door de klimaatverandering zullen ook steeds meer druivenrassen hier gedijen, wat extra mogelijkheden schept. Alleen kan het kader waarin we werken, nog duidelijker. Momenteel beschouwt de politiek ons als tuinbouwers, terwijl we als wijnbouwer een aparte deeltak binnen de landbouw zouden moeten zijn.”
“En er mag ook een officiële appellatie (wettelijk beschermde geografische aanduiding, red.) voor West-Vlaanderen komen. Ons land telt al tien zulke benamingen – waaronder eentje voor Heuvelland – maar ook de rest van West-Vlaanderen verdient een dergelijk keurmerk. Want wat wij maken, is écht lekker.”
Ook wijntoerisme in opmars: “Belangstelling neemt jaar na jaar toe”
Westtoer zet steeds meer in op het toeristische luik dat de West-Vlaamse wijnbouw genereert. “De belangstelling neemt jaar na jaar toe”, zegt Valérie Heyman, regiomanager Westhoek bij de provinciale dienst die toerisme in al haar facetten ondersteunt. “In de Westhoek zijn een pak wijnbouwers aan de slag, met Jean-Pierre Six van Wijngoed Monteberg als pionier. Hij legde in 1996 de basis voor wat nu een florerende sector is.”
Beleving creëren
Vooral de laatste tien jaar is het toeristische aspect steeds belangrijker geworden, valt te horen. “De wijnbouwers verkopen hun flessen liefst op hun domein zelf omdat dit economisch het meest interessant is. En dus moeten ze mensen naar hun terreinen lokken.”
“Dat doe je door beleving te creëren. Denk aan rondleidingen, degustaties met uitzicht op de wijnranken, panoramaterrassen waar je je kan vergapen aan de wijde omgeving en zelfs topchefs die je ín de wijngaard op een culinaire topervaring trakteren. Entre-Deux-Monts heeft zelfs een populaire trailrun door zijn domein in het leven geroepen. Zo zorg je ervoor dat steeds meer wijnliefhebbers – en gewone toeristen – de weg naar jou vinden.”
Van voetnoot naar hoofdstuk
In het nieuwe beleidsplan van Westtoer, dat dit najaar voorgesteld zal worden, zal wijntoerisme een prominente plaats innemen. “Waar het tot enkele jaren geleden nog een voetnoot was, zal het nu een volledig hoofdstuk innemen”, duidt Valérie. “In 2026 willen we onder de noemer Westhoekwijnen de topproducten en het omkaderende verhaal nóg meer in de kijker plaatsen.”
Met de nodige trots. “Wat onze West-Vlaamse wijnen zijn echt top”, vindt Valérie. “We hebben witte wijnen en schuimwijnen van eigen bodem die internationale topklasse zijn. Dat moeten we blijven koesteren.” (PVH)
The post West-Vlaanderen wordt steeds meer dé wijnstreek: aantal wijnbouwers in onze provincie in 7 jaar tijd meer dan verdubbeld is provided by KW.be.
