Op zaterdag 9 augustus zal het precies een eeuw geleden zijn dat Nieuwpoort zijn heropstanding na de Groote Oorlog vierde met de onthulling van het monument van Pieter Braecke, op de hoek van de Willem De Roolaan en de Onze-Lieve-Vrouwestraat. Wat een feestelijke mijlpaal moest zijn, mondde toen uit in politieke spanningen, uitgefloten volkslied en duellerende krantenpennen.
Een vergeten episode uit de stadsgeschiedenis, die nu – honderd jaar later – opnieuw tot leven wordt gewekt in een speciale editie van de Nieuwpoortse archiefkrant Elck zegg’het voorts. “Iedereen kent het beeld, maar niemand kent nog het verhaal achter de onthulling”, zegt Luc Filliaert, die het historische voorval opdiepte uit het rijke archief van zijn grootvader Juul Filliaert (1890-1948), Vlaams schrijver, journalist en uitgever. “Wat als een ingetogen herdenkingsdag voor oorlogsslachtoffers begon, ontaardde in een rel met nationale weerklank.”
Reus Jan Turpin
Op 9 augustus 1925 vierde Nieuwpoort feest. Zeven jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog stond de stad als herboren recht. Het stadsbestuur, samen met een plaatselijk feestcomité, had niets aan het toeval overgelaten. De stad kleurde feestelijk, de muziekmaatschappijen bliezen hun longen uit het lijf, praalwagens rolden door de straten. Dé blikvanger: reus Jan Turpin, die voor het eerst officieel de stoet afsloot en toekeek op de onthulling van het standbeeld.
Boegeroep
Wat als een eendrachtige herdenking was bedoeld, kreeg een scherp randje. De onthulling van het beeld ging gepaard met protest. Toen het Belgisch volkslied weerklonk, klonk er boegeroep vanuit het publiek. Leden van de Vlaamse Oud-Strijdersbond (VOS) grepen het moment aan om hun eigen accenten te leggen: terwijl het officiële volkslied speelde, zetten zij luidkeels de Vlaamse Leeuw in en namen zo de regie van de plechtigheid over. “Plots werd het herdenkingsmoment een strijdtoneel van identiteiten. De Franstalige pers was scherp en noemde het een schande. En wat volgde, was een moddergevecht in drukinkt tussen Vlaams en Belgisch”, vertelt Luc Filliaert.
Het stadsbestuur reageerde enkele dagen later met een verontschuldigende affiche waarin het zich distantieerde van de gebeurtenissen. Maar het kwaad was geschied. De Kamer van Volksvertegenwoordigers nam kennis van het incident en ook in de wandelgangen van Brussel werd er over Nieuwpoort gesproken.
Herdenkingsnummer
Vandaag is het standbeeld van Pieter Braecke een vanzelfsprekend deel van het Nieuwpoortse straatbeeld geworden. Weinigen staan nog stil bij de geladen context waarin het ontstond. Het herdenkingsnummer van de Nieuwpoortse Archiefkrant verschijnt begin augustus en is gratis te raadplegen via de website zone-nieuwpoort.be.
The post Relaas van een woelige feestdag: Nieuwpoort herdenkt 100 jaar onthulling oorlogsmonument is provided by KW.be.
