De Ronde van Frankrijk trekt vandaag naar de Mont Ventoux. Die iconische berg zal voor eeuwig verbonden zijn Tom Simpson, die op 13 juli 1967 op een kilometer van de top in elkaar zeeg. Eén man probeerde de Britse ex-wereldkampioen nog te redden: Fernand Tuytens uit Brugge, die als mecanicien het drama vanop de eerste rij meemaakte. “Als ze hem niet opnieuw op de fiets hadden geduwd, dan had hij nog geleefd.”
Fernand Tuytens, die vorig jaar in augustus overleed op 93-jarige leeftijd, blikte acht jaar geleden bij ons terug op een van de grootste drama’s in de sport. “De race naar de dood”, vertelde hij met zachte stem. “Die fatale Tourdag zal ik nooit vergeten.”
“De dertiende juli, om dertien uur, in de dertiende etappe. Allemaal dertien. Tel de twee cijfers van zijn rugnummer 49 samen: ook dertien. Het jaar ’67, ook die twee cijfers vormen samen dertien. Als het noodlot het wil…”
Snikhete dag
“We verbleven met de Belgische ploeg in hetzelfde hotel als de Britse, bij wie Tom Simpson als gewezen wereldkampioen de absolute kopman was. Terwijl de renners in het hotel verpoosden, bleven de mecaniciens op de parking. Onze bureau, zoals ik dat noemde. De renners kwamen geregeld eens tot bij ons. Om te zeggen welk verzet ze op hun fiets wilden of, zoals Rik Van Looy, om een sigaretje te vragen.” (lacht)
“Die bewuste dag zat ik als mecanicien achteraan in de auto, met ploegleiders Cois Cools aan het stuur en Lomme Driessens op de passagierszetel. Het was een snikhete dag! Op de Mont Ventoux reden we, samen met de Britse volgwagen, tot bij het eerste achtervolgende groepje, met ‘onze’ Jos Huysmans. Die volgde op 300 meter van de twaalfkoppige kopgroep, waar wij ook een renner hadden zitten. De ideale koerssituatie voor ons: we konden alles zien en meteen ingrijpen bij onze twee renners in de kop van de koers.”
Bolle ogen
“Op Radio Tour hoorden we plots dat Tom Simpson afhaakte in de kopgroep. Bij het achtervolgende groepje probeerde hij nog het wiel van Huysmans te volgen, maar ook dat lukte hem niet meer. Hij zwalpte en liet zich vallen op de flank van de berg. De mecanicien van de Britse ploeg zette hem weer op zijn fiets en duwde hem opnieuw in gang. Simpson doolde daarna naar het midden van de baan en viel een tweede keer. Weer duwde de mecanicien hem in gang. Simpson zwalpte daarna naar de linkerkant van de baan, richting afgrond.”
“Ik sprong uit de wagen en verkocht die Britse mecanicien net geen klap. Scheer je weg! Wil je hem vermoorden misschien? Met mijn twee handen greep ik het kader van Toms fiets vast. Zijn ogen zaten bol. Had ik hem niet vast, was hij weer gevallen of zelfs in het ravijn gereden. Tom, maintenant c’est fini, zei ik tegen hem. Ik hielp hem van de fiets en legde hem zachtjes op de grond.”
“Tom, maintenant c’est fini, zei ik tegen hem. Ik hielp hem van de fiets en legde hem zachtjes op de grond…”
“Met een wuifgebaar maakte ik zijn mecanicien opnieuw duidelijk dat hij weg moest. Kort daarop snelden een verpleegster en arts Dumas ter plaatse. Zij probeerden hem te reanimeren. Ik kon niet bij Tom blijven, want Cools en Driessens schreeuwden me toe dat we naar onze renners vooraan in de wedstrijd moesten. De koers ging voort…”
Pas ‘s avonds in het hotel hoorde Fernand dat Tom Simpson overleden was. “Ik ben er zeker van: als ze Tom hadden geholpen toen hij zich de eerste keer liet vallen, had hij nog geleefd!”
“‘s Anderdaags was er een minuut stilte voor de départ. Dan zag je bij al die stoere mannen een traantje langs de wangen glijden. Een start à pied. Vin Denson en Barry Hoban kregen een vrijgeleide om als eersten over de streep te rijden als eerbetoon aan hun vriend. Hoban won de rit. Twee jaar later huwde hij met de weduwe van Tom…”
“De familie van Simpson heb ik daarna niet meer gehoord of gezien. Ik had gehoopt dat het verhaal ooit via mijn nicht, de kapster van zijn weduwe, ter sprake zou komen, maar helaas. Ik ben er toch de laatste momenten bij geweest. Zoiets kun je nooit vergeten.”
Amfetamines
Een combinatie van de verzengende hitte, totale uitputting, alcohol – onderweg had hij een fles cognac gedronken – en amfetamines – die staken nog in de zakjes van zijn koerstrui – bleek uiteindelijk de doodsoorzaak. “Een journalist vroeg me of ik er niet aan gedacht had om de producten uit zijn zakken te halen. Waarom zou ik dat doen? Ik moest maar die grijpbeweging doen en ‘s anderdaags had in alle kranten gestaan dat ik er iets in had gestoken. Ik ben niet gek, hoor. Bij de aankomst werden de wagens van de Britse en de Belgische ploeg meteen aan de kant gezet door de Franse politie. Twee uur hebben we in het commissariaat gezeten, terwijl ze de wagens volledig doorzochten. Zonder resultaat.”
Fernand Tuytens overleed vorig jaar
Fernand Tuytens overleed op 23 augustus 2024 op 93-jarige leeftijd in Zoersel en werd begraven in ‘zijn’ Brugge, waar hij op 9 mei 1931 werd geboren.
Na 21 maanden legerdienst was Tuytens van 1954 tot 1964 beroepsrenner. “Mijn sterkte? Ik kon de kat uit de boom kijken en bestuderen wie er nog fris zat. Daardoor heb ik veel dichte prijzen gereden. Ik had wel geen sprint, ik moest alleen finishen”, vertelde hij.
Nog tijdens zijn fietscarrière hield hij met zijn vrouw eerst café Derby en later fietsenzaak Ferdi-Sport met benzinepompen open langs de Vossensteert, waar nu Rouwcentrum Schoonbaert zich bevindt. Daarna werd hij de vaste mecanicien van Lomme Driessens. In die rol maakte hij dus een van de grootste drama’s in de sportgeschiedenis mee: het overlijden van de wielrenner Tom Simpson in de Ronde van Frankrijk van 1967.
Fernand Tuytens werd zelf niet gespaard. In 1979 verloor hij zijn vrouw Irene Traen na een auto-ongeval. Zij en haar dochter werden aangereden door een dronken chauffeur. Daarbij brak Irene haar been en na de operatie werd ze nooit meer wakker…
Anderhalf jaar later pakte Fernand zijn hele hebben en houden en vertrok naar Andalusië. Daar kwam hij in contact met de Torhoutse Anita, met wie hij daarna een appartementje in Merksem zou betrekken. In het Antwerpse Zoersel overleed de Bruggeling op vrijdag 23 augustus. Hij werd 93.
The post “Tom Simpson stierf in mijn handen”: mecanicien Fernand Tuytens uit Brugge maakte het Tour-drama op de Mont Ventoux vanop de eerste rij mee is provided by KW.be.
