Na jaren voorbereiding gaat de laatste fase van de heropbouw van de Sint-Jan-Baptistkerk van start. Wat sinds de verslindende brand van 2014 een verkoolde ruïne was, groeit straks uit tot een plek van rust en bezieling. De kapel wordt afgewerkt voor kleine vieringen, terwijl het open schip plaats maakt voor een bijzondere binnentuin. “Die tuin wordt prachtig, met het geraamte van de ruïne als decor. Een kerk met een open dak, dat wordt de hemel op aarde”, knipoogt schepen van Onroerend Erfgoed en Patrimonium Louis Degroote (Samenéén).
In het najaar starten de werken. “In 2027 moet het project helemaal rond zijn”, blikt de schepen vastberaden vooruit. “Op termijn zou deze locatie ideaal zijn om koppeltjes in liefde te verbinden.”
Van as naar architectuur
Oktober 2014. Een uitslaande brand legt de twaalfde-eeuwse dorpskerk in de as. De Anzegemnaren blijven verslagen achter en jarenlang blijft het stil rond het verkoolde gebouw.
Tot in 2021 de eerste restauratiefase van start gaat. Toren, koor en sacristie worden vakkundig heropgebouwd, met respect voor de erfgoedwaarde.
De tweede fase, recent unaniem goedgekeurd op de gemeenteraad, zal het hart van het gebouw weer laten kloppen. “De kapel in het koor wordt afgewerkt als een intieme liturgische ruimte voor kleine vieringen: dopen, huwelijken en uitvaarten”, licht Degroote toe.
“Maar de blik gaat breder. Het schip van de kerk dat sinds de brand openligt, wordt geen klassiek kerkgebouw meer, maar een publiek toegankelijke tuin.” Geen standaard gazon, maar een verstilde tuin waarin verticaliteit centraal staat.
Stille getuigen
Zuilen en muren worden behouden als stille getuige en tussen het koor en het schip komen hoge poorten die helemaal kunnen openzwaaien. Binnen en buiten lopen in elkaar over, er is ook de mogelijkheid om een receptie buiten te houden na een activiteit binnen.
De tuin wordt een plek van rust, ontmoeting en beleving. “Ik hoop vurig om er op termijn ook burgerlijke huwelijken te laten plaatsvinden”, klinkt de schepen gepassioneerd. “Een prachtig decor voor diepgewortelde verbindingen. En wie weet: misschien ook op het uitkijkplatform in Grijsloke met dat onweerstaanbare vergezicht en de bekoorlijke Oude Kerk in Vichte.”
Tuin als ziel
Het ontwerp van NU architectuuratelier en landschapsarchitect Jan Minne verrast in zijn eenvoud. Geen reconstructie van wat er was, wel een nieuwe invulling met respect voor het verleden. Poëtisch en functioneel tegelijk.
“De brand mag niet vergeten worden. De littekens blijven zichtbaar, maar krijgen betekenis”, klinkt het. Gardener Jan Minne omschrijft het lyrisch: “Tuingegeven, daar begin ik mee, maar het draait ook om het klimaat dat ons nu dwingt anders te denken. Planten die droogte en nat tegelijk kunnen dragen, dat is onze uitdaging. Geen exotisch gedoe omwille van exotisch, maar een eerlijke zoektocht naar wat hier écht kan groeien, met respect voor onze geschiedenis.”
Minne voelt het diep: “Die kerktuin was ooit een levende plek, vol inheemse planten die langzaam verdwenen zijn. Het raakt me als ik zie hoe de natuur onder druk staat, hoe we soms vergeten dat we met haar moeten samenwerken. Mijn planten zijn geen indringers, ze dragen het landschap, ze passen zich aan en versterken het. Elke boom die ik plant, elke bloem die bloeit, brengt adem, leven en koolstof in de tuin.”
Dit wordt geen steriele plek, maar een ruïne die uit de aarde oprijst: wild, vol leven en met een gotische ziel die je voelt”, zegt hij emotioneel. “De bomen zijn als levende personages, ze torenen op, ze dansen met het licht.” Het is zijn passie, zijn leven. “Als deze tuin er staat, spreekt ze. Ze fluistert, ze ademt en nodigt uit om deel te worden van het verhaal.”
In 2027 opnieuw open voor iedereen
De kostprijs voor deze fase bedraagt zo’n 2,5 miljoen euro. Samen met eerdere restauraties loopt het totaal op tot zo’n 5 miljoen euro, inclusief BTW. De gemeente financiert het project via haar investeringsbudget en verdeelt de werken over vijf percelen, van bouwkundige ingrepen tot kunstintegratie.
Niet meer als klassieke parochiekerk, maar als hybride plek. Voor stille vieringen én culturele activiteiten. Voor ontmoeting én bezinning.
“De Sint-Janskerk zal het hart van het dorp opnieuw doen kloppen”, besluit schepen Degroote.
The post “Tegen 2027 heeft deze plek opnieuw een ziel”:Laatste rechte lijn voor Sint-Jan-Baptistkerk in Anzegem is provided by KW.be.
