Een ambtenaar van de Stad Brugge publiceerde onder de valse naam ‘Lies Wittouck’ kritische lezersbrieven over Brugse politici in Humo. In het laatste stuk roept de schrijver zelfs gemeenteraadsleden op om Tom Vandendriessche (Vlaams Belang) te boycotten. Humo liet de lezersbrieven intussen offline halen, Vlaams Belang vraagt het ontslag van de ambtenaar. “Er volgt een sanctie”, reageert Colin Beheydt, algemeen directeur van de Stad Brugge.
“Vlaanderen wordt gepresenteerd als coherent, homogeen en trots. Twijfels zijn niet welkom in dat verhaal.” Dit is de titel van de eerste lezersbrief die eind mei verschijnt in Humo van de hand van historica Lies Wittouck. In haar stukje beweert dat ze bij de Stad Brugge werkt en in het centrum van Brugge woont. In de opinie maakt ze kritische bedenkingen bij Het Belfort Vertelt, het lichtspektakel dat nog tot en met 11 juli te zien is op de Brugse Halletoren. “Laat het Belfort dan maar zwijgen, als het enkel mag spreken in dienst van één vlag”, klonk het onder meer.
Begin deze week werd de toon in haar tweede lezersbrief een stuk agressiever. Daarin staat onomwonden: “Ik roep elk democratisch verkozen gemeenteraadslid in Brugge op om niet langer in debat te treden met Tom Vandendriessche. Niet te antwoorden op een interpellatie. Geen replieken meer op tussenkomsten. Wanneer Vandendriessche het woord neemt, met stilzwijgen te antwoorden, of desnoods de raadzaal te verlaten.” Die oproep komt er nadat Tom Vandendriessche de veroordeelde Dries Van Langenhove van Schild & Vrienden op sociale media vergeleek met Nelson Mandela.
Alleen: bij geen enkele van de geviseerde partijen en genoemde mensen in haar stukken – N-VA’ers Pol Van Den Driessche en Ilse Coopman en Vlaams Belanger Tom Vandendriessche – doet de naam ‘Lies Wittouck’ een belletje rinkelen. Stefaan Sintobin, fractieleider bij Vlaams Belang, stuurde daarom op maandag 30 juni een schriftelijke vraag naar de stad. “De historica Lies Wittouck uit Brugge en verbonden aan UGent werkt blijkbaar soms samen met Stad Brugge en Musea Brugge. Welke werkrelatie is er tussen deze historica, de stad en Musea Brugge? Over welke zaken/opdrachten spreken we hier? Eventueel andere initiatieven? Hoe zit het met een eventuele vergoeding? Graag een gedetailleerd overzicht.”
Bestaat niet
Wat blijkt nu: Lies Wittouck bestaat helemaal niet. Op het hele internet is amper een spoor van de historica te vinden. Ze schreef geen enkel wetenschappelijk werk, heeft geen enkel profiel op sociale media of het professionelere LinkedIn en is geen enkele vermelding van haar in alle mogelijke archieven. Dat is al vreemd voor een historica. In een lezersbrief zegt de vrouw dat ze bij de Stad Brugge werkt. Na een controle van algemeen directeur Colin Beheydt blijkt dat er geen Lies Wittouck op de loonlijst van de Stad Brugge staat.
Behalve de twee lezersbrieven op de website van Humo duikt haar naam slechts twee keer op, telkens in een Facebookpost van een ambtenaar van de Stad Brugge. Eenmaal zegt hij dat “zijn collega-historica net hetzelfde denkt”, een tweede keer dat “zijn collega-historica een vlijmscherpe lezersbrief in Humo schreef.”
Dat blijkt geen toeval. Die bewuste stadsambtenaar stuurde de lezersbrief over Tom Vandendriessche onder zijn echte naam naar onze krant – die wij niet publiceerden – én liet diezelfde tekst plaatsen op de website van DeWereldMorgen, onder zijn eigen naam. Het had er meteen alle schijn van dat de man onder een valse naam de zeer kritische lezersbrieven over de rechtse partijen in Brugge schreef én dus zelf zijn ‘collega-historicus’ is.
Lies, Maarten en Colmar
Wanneer we de man confronteren met de gelijkenissen, bevestigt hij zijn ‘pseudoniem’. En er is meer. Onder het pseudoniem ‘Maarten Moenaert uit Sint-Kruis’ schreef hij ook nog een column over een bijgewoond concert van Bruce Springsteen en als ‘uit Brugge’ pende hij de opinie Structureel racisme in de voetbalcultuur los je niet op met matrakken, na de racistische rellen met supporters van Club Brugge bij de jongste bekerfinale.
“In februari had ik een kritisch artikel geschreven in DeWereldMorgen over de intussen befaamde Brusselmans-column in Humo”, doet hij het verhaal. “Ik opperde dat ze bij het weekblad veel te slordig omgingen met de bijdragen van hun columnisten. Sindsdien werd ik gecanceld, na jarenlang voor hun rubriek Open Venster geschreven te hebben. Dan moet het inderdaad maar onder pseudoniemen, die klakkeloos worden overgenomen. Dit bewijst dus mijn punt.”
(lees verder onder de foto)
“Mijn publieke opinies zijn steeds zichtbaar verbonden aan mijn persoon. Het gebruik van een pseudoniem – dat trouwens makkelijk naar mij herleidbaar is – is een bewuste stijlkeuze, zoals dat eeuwenlang het geval is geweest in opiniërende tradities: van Voltaire tot WF Hermans, van Humo tot De Groene Amsterdammer. Het is niet clandestien, niet misleidend, en zeker niet verboden”, klinkt het.
“Ik schreef dit stuk omdat een Brugs gemeenteraadslid de veroordeelde haatzaaier Dries Van Langenhove vergeleek met Nelson Mandela. Dat is geen ‘politiek standpunt’, maar een historische leugen die alle proportie tart. Vanuit mijn vakgebied en overtuiging zie ik het als een plicht om dat te benoemen. Niet als ambtenaar, maar als geëngageerde burger in een democratie waarin geschiedenis geen propagandamiddel mag worden.”
Ontslag geëist
Mag een stadsambtenaar, of een ‘civil servant’ zoals dit bij de Stad Brugge heet, zich kritisch uitlaten over organisaties waar de stad bij betrokken is, politici van de oppositie en oproepen tot een boycot? In de jongste gemeenteraad nog werd stevig gedebatteerd over de deontologische code voor het personeel.
De geviseerde politicus Tom Vandendriessche reageert vrij rustig: “Een ambtenaar heeft als burger het recht op zijn eigen mening, maar stelt zich best terughoudend op om het vertrouwen van de burger niet te beschamen. Ze werken immers voor álle burgers, ook voor zij waar ze het persoonlijk niet mee eens zijn. Ik heb dat zelf ook gedaan toen ik audits deed voor de Vlaamse overheid. Dat het gebeurt onder een valse naam is een heel bizar verhaal.”
Fractieleider Stefaan Sintobin is harder in zijn reactie: “Dat een ambtenaar zich onder een valse naam zo uitlaat over een verkozen politicus, kan gewoonweg niet. In veertig jaar politiek raak ik nog maar van weinig gechoqueerd, maar nu was ik dat wel. Eerder trok die persoon ook al van leer tegen Het Belfort Vertelt, een initiatief dat met 400.000 euro gesteund wordt door de Stad. Ik eis het ontslag of toch tenminste een tuchtsanctie. Voor mij kan dit echt niet. Dit heeft niets met vrijemeningsuiting te maken.”
N-VA-politicus en bezieler achter Het Belfort Vertelt Pol Van Den Driessche reageert ook geschokt. “Wat zou er gebeurd zijn als ik vroeger als medewerker van pakweg VTM had gezegd dat de zender kutprogramma’s maakte? Dan mocht ik mijn C4 gaan halen, hoor. Het bedrijf waar je voor werkt mag je niet openlijk aanvallen. Maar in deze stoort me vooral de methodiek. Hoe klein en geniepig moet je niet zijn om onder een valse naam iets of iemand aan te vallen? Zijn we zo ver gekomen? En dan op je eigen sociale media laten uitschijnen dat het een collega is? Als geschoold historicus moet je met open vizier in debat gaan, vind ik. Het debat kan én moet zelfs gebeuren, maar niet op zo’n achterbakse en slinkse wijze.”
Geen activisme
Zijn werkgever, de Stad Brugge, zegt geen enkel begrip te hebben voor de anonieme brieven. “Het is niet de eerste keer dat we de persoon aanspreken over de opinies die hij publiceert”, zegt algemeen directeur Colin Beheydt. “We hadden een duidelijke afspraak gemaakt dat hij zijn mening mag en kan geven, maar in zijn eigen naam. Daarom schreef hij daarna onder zijn stukken ook expliciet dat het een eigen opinie was.”
“Ik vind het dan ook heel erg vreemd dat het nu gebeurt op deze anonieme manier. Samen met de burgemeester hebben we nu heel duidelijk de puntjes op de i gezet: er volgt een sanctie en over politiek mag niet meer geschreven worden. Met de personeelsdienst zullen we nu ook kijken hoe we dit op papier kunnen vastleggen. Hij krijgt een tweede kans, maar een derde zal er niet meer komen. Mijn lijn is duidelijk: voor activisme is bij de Stad geen plaats. Dan moet je op een lijst gaan staan, je engageren bij een vzw. Als civil servant ben je neutraal. En als dat niet lukt, dan heb je misschien gekozen voor het verkeerde beroep”, aldus Beheydt.
De ambtenaar legt zich neer bij de beslissing van de stad. “Ik ben medewerker en opiniemaker, maar in de eerste plaats medewerker. Dat gaat voor alles. Opinies zullen er niet meer komen.”
Misleid
De tweede vraag die gesteld moet worden: hoe kunnen lezersbrieven van niet-bestaande mensen gepubliceerd geraken, zowel online als in print? Nadat we Humo confronteerden met dit verhaal, liet de hoofdredactie de lezersbrieven van drie valse profielen meteen offline halen.
“De briefschrijver is al een paar keer uit de bocht gegaan in brieven die hij naar Humo heeft gestuurd en sindsdien hebben we zijn inzendingen extra kritisch benaderd. Maar het is absoluut niet zo dat hij gecanceld is, zoals hij graag beweert”, reageert adjunct-hoofdredacteur Matthias Vanderaspoilden.
“Onze rubriek Open Venster krijgt dagelijks tientallen lezersbrieven binnen, waaruit we een selectie maken van wat dagelijks online en wekelijks in print wordt gepubliceerd. Heel vaak nemen we contact op met de briefschrijver om extra info op te vragen of te polsen naar de beweegredenen van een brief, maar dat gebeurt niet bij élke inzending. We houden bij Humo van debat en afwijkende meningen, maar kunnen ook geen uitvoerige identiteitscontrole uitvoeren bij élke brief. Ik merk trouwens dat er ook bij De Standaard minstens één lezersbrief onder een van zijn aliassen werd gepubliceerd, dus we zijn helaas niet de enige die misleid zijn. Niettemin betreuren we wat gebeurd is en hebben we alle valse brieven offline gehaald.”
The post “Er volgt een sanctie”: Brugse ambtenaar betrapt nadat hij onder valse naam in Humo oproept om gemeenteraadslid Tom Vandendriessche te boycotten is provided by KW.be.
