De nasleep van het overlijden van Lamine Bangoura (27) uit Roeselare bij een uithuiszetting door de politie dreigt voor Brussels advocaat en mensenrechtenactivist Alexis Deswaef (56) een kwalijk staartje te krijgen. Hij wordt ervan beschuldigd en voor de rechter gedagvaard omdat hij misbruik zou hebben gemaakt van zijn inzagerecht door audio- en videoverslagen en processen-verbaal aan journalisten van De Morgen en Al Jazeera te hebben doorgespeeld.
Flashback naar 7 mei 2018. Lamine Bangoura, een ex-jeugdvoetballer van Club Brugge, betaalde al maanden de huur voor zijn woning in de Mezenstraat in Roeselare niet. Op bevel van de vrederechter moest hij uit het huis gezet worden. De deurwaarder riep daarvoor die dag de hulp van de politie in. Toen Lamine zich hevig bleef verzetten en hysterisch reageerde, grepen de agenten in en overmeesterden hem. Plots begaf het hart van de man. Zijn dood zorgde in Roeselare voor heel wat opschudding en leidde zelfs tot een mars met een bekogeling van het politiekantoor. Er volgde ook een gerechtelijk onderzoek tegen de betrokken agenten.
De familie van Lamine was ervan overtuigd dat hij gestorven was door ongeoorloofd politiegeweld. Ze wilden dat acht agenten zich voor de rechter zouden moeten verantwoorden voor onvrijwillige doodslag en slagen en verwondingen met de dood tot gevolg. Uit het verslag van twee wetsdokter bleek een combinatie van de geagiteerde toestand van Lamine en drukkend geweld door de politie om hem te overmeesteren aan de oorzaak van zijn dood te liggen. Op zijn lichaam waren kneuzingen, maar geen bewijzen van slagen te vinden. Zowel de raadkamer in Kortrijk als de kamer van inbeschuldigingstelling in Gent stelden de agenten buiten vervolging. Er kwam dus geen proces tegen hen.
Videobeelden
Advocaat en mensenrechtenspecialist Alexis Deswaef stond de familie van Lamine Bangoura bij in de gerechtelijke procedure van zodra ze naar de kamer van inbeschuldigingstelling trokken. “Het is in deze zaak overduidelijk dat de gebruikte dwang door de politie niet proportioneel was. Lamine was al gekalmeerd en al geboeid toen men besloot om nog spanbanden rond zijn borst te doen. Daardoor kon hij niet ademen. Niemand heeft gecheckt hoe het met hem ging. Integendeel: op beelden is te zien hoe een van de aanwezige agenten staat te glimlachen”, stelde Deswaef destijds. “Op een filmpje dat gemaakt werd door de assistent van de deurwaarder is te horen hoe Lamine Bangoura luid roept. Ieder normaal persoon zou die kreten aanhoren als noodkreten van iemand die door vijf mensen in bedwang gehouden wordt en niet meer kan bewegen. Elf minuten na dat filmpje is hij ook dood.”
Onder meer de krant De Morgen reconstrueerde tijdens de gerechtelijke procedure aan de hand van beelden van de assistent van de gerechtsdeurwaarder, audio-opnames van de communicatie tussen de interventieploegen en de dispatching, processen-verbaal van verhoren van politie-inspecteurs bij het Comité P en het autopsieverslag het laatste levensuur van Lamine. “Informatie die enkel verkregen kon zijn door inzage of afschrift van het dossier”, zo vindt het Kortrijkse gerecht. “En die misbruikt is om het verloop van het gerechtelijk onderzoek te hinderen, of het privéleven of de integriteit van in het dossier vernoemde personen te schaden.” De video-opnames belandden onder meer ook bij Al Jazeera.
Onder meer de korpschef van de politiezone Riho Curd Neyrinck, maar ook een hoofdinspecteur en de politiezone Riho zelf stellen zich burgerlijke partij in de zaak. Ze voelden zich geschaad door de gepubliceerde info en commentaren, en dienden klacht in. De hoofdinspecteur diende de eerste klacht in, de korpschef en de politiezone volgden. “Als je herkenbaar op een filmpje op Al Jazeera verschijnt, dan voel je je niet meer veilig”, klinkt het bij de hoofdinspecteur. Een parallel onderzoek voor het uiten van doodsbedreigingen naar de politie is ook nog altijd hangende.
Frans
Alexis Deswaef vroeg aan de rechter in Kortrijk alvast het proces in het Frans, in de rechtbank in Doornik, te mogen voeren. “Omdat hij Franstalig is en al dertig jaar aan de Brusselse balie actief is”, aldus advocaat Serge Defrenne, die het woord voerde in naam van advocaat Jean-Pierre Buyle uit Brussel. “Iedereen heeft het recht zijn proces te voeren in de taal die hem het best ligt. Voor hem is dat het Frans.”
Verzet
De advocaat van de burgerlijke partijen verzette zich tegen die vraag om op basis van de taalwet de zaak naar het Franstalige Doornik te verwijzen. “Advocaat Deswaef is geboren in Oostende, bracht in Oostende en Brugge zijn jeugd door, volgde humaniora in het Sint-Leocollege, is tweetalig, is in interviews opgevoerd in Nederlandstalige media en was assistent aan de KU Leuven”, aldus Joris Van Cauter. “Hij is het Nederlands meer dan machtig. Wellicht probeert hij met de vraag het proces wat te vertragen.” De rechters beslissen op 24 juni of het proces in Kortrijk blijft of naar Doornik verhuist.
Mensenrechten
Alexis Deswaef is vooral bekend als mensenrechtenactivist. Hij verdedigde daklozen en tussen 2011 en 2018 was hij voorzitter van de Franstalige Belgische Liga voor Mensenrechten. In 2016 werd hij samen met achttien anderen nog gearresteerd tijdens een antifascistische betoging. In juli 2019 legde de Brusselse politiecommissaris Pierre Vandersmissen, verantwoordelijk voor de ordehandhaving in Brussel, een klacht neer tegen Deswaef. Hierin beschuldigde hij hem van pesterij en smaad. Na drie jaar werd Deswaef vrijgesproken. In 2022 was hij medevoorzitter van het Burgerplatform voor Steun aan Vluchtelingen, dat protesteerde omdat de regering te weinig deed om te voorkomen dat vluchtelingen in vriesweer op straat moesten slapen.
Momenteel is Deswaef naar verluidt ook een van de ongeveer 250 Belgische deelnemers aan de Global March to Gaza, een burgerinitiatief om met duizenden activisten uit meer dan dertig landen vanuit Egypte naar de grens van Gaza te stappen. Daar willen ze een vreedzaam protest houden tegen de Israëlische blokkade van humanitaire hulp en het geweld tegen de Palestijnen. Het belooft ook daar letterlijk en figuurlijk heet te worden, want protesteren is in Egypte eigenlijk verboden. Tal van activisten zijn al opgepakt. (LSi)
The post Advocaat en mensenrechtenactivist Alexis Deswaef voor rechter in nasleep van zaak-Bangoura: “Inlichtingen uit dossier aan journalisten doorgespeeld” is provided by KW.be.
