In de zwemvijver van een gezin in Geluveld baden sinds vorige maand ‘waterdraakjes’, de bijnaam voor de kamsalamander. Amper 20 km verder vissen experts voor het eerst naar ‘eDNA’ om het bedreigde beestje op te sporen. “Zo kunnen we gerichter extra poelen graven voor deze symboolsoort.”
“Een gekko!” De éénjarige Cériel spot een badend beestje in de zwemvijver in de achtertuin. Aanvankelijk kenden ook z’n ouders Daphné Petit (34) en Thomas Wyffels (35) het diertje niet dat er een maand geleden opdook. Hun verrassing was groot toen ze lazen over de kamsalamander, de grootste inheemse watersalamander van het land die Europees beschermd wordt.
“Hoe komen ze hier terecht?” Het jonge gezin woont aan de rand van de bebouwde kom van de Zonnebeekse deelgemeente Geluveld. “Intussen zitten ze met vier in onze zwemvijver. Nu en dan duiken deze mooie beestjes op, alsof ze even goeiedag zeggen. We raakten bezeten”, lacht Daphné. “Voor het slapen gaan we telkens nog eens kijken, als verwonderde kleine kindjes. We hebben de vondst gemeld aan Regionaal Landschap Westhoek.”
Uitzonderlijk
RLW is een vzw en zet zich in voor de natuur in de Westhoek. Ook daar zijn ze verwonderd. “Een kamsalamander in een zwemvijver is uitzonderlijk ”, stelt Sarah Defoort, biodiversiteitsmedewerker bij RLW. “Wellicht komen ze uit een geschikte poel in de nabije omgeving. Zich voortplanten in zo’n zwemvijver is mogelijk, maar ik acht de kans klein.”
Amper 20 km verder, in Heuvelland, wordt volop gezocht naar het beestje. “Vanaf de as Rodeberg en Scherpenberg richting Noord-Frankrijk werd de kamsalamander nog niet gevonden”, zegt provinciaal biodiversiteitsmedewerker Kristof Goemaere. Samen met Defoort trok hij er deze week naar een poel. Met een hengel en een zakje visten ze naar ‘environmental DNA’, kortweg ‘eDNA’, genetisch materiaal dat dieren achterlaten in hun omgeving via huidcellen, uitwerpselen of slijm.
Boormachine
Defoort filterde het opgeviste water ter plaatse met behulp van een buisje en boormachine. In een koelbox vertrokken de stalen naar het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek voor analyse in een labo. “Deze innovatieve methode is efficiënter dan het proberen vangen van de kamsalamander aan de hand van fuiken”, zegt Jurgen Vanlerberghe, gedeputeerde en voorzitter van RLW.
“Na het plaatsen van fuiken moest men later terugkomen en kon men pech hebben dat er niks in de fuik zat, terwijl ze er wel vertoeven. Nu neemt men een waterstaal en klaar is Kees”, duidt Vanlerberghe. “Zo worden de diertjes ook niet meer gevangen. Dat bespaart hen stress en het risico op kwetsuren. De eDNA-methode is iets duurder, maar we krijgen de kans om hiermee te experimenteren dankzij een Europees project dat inzet op verbetering van de habitat van dit dier. Maar dan moeten we wel eerst weten of de zeldzame kamsalamander er vertoeft.”
Grensoverschrijdend
“We zijn erg benieuwd naar de resultaten”, aldus Defoort. “Dit eDNA-onderzoek moet ons een beter zicht geven op de actuele verspreiding van deze bedreigde diersoort. Zo kunnen we veel gerichter extra poelen graven, bestaande poelen verbeteren, en hagen, heggen en houtkanten aanplanten in de buurt van geschikte voortplantingspoelen om het leefgebied te versterken, over grenzen heen.”
Symboolsoort
“De kamsalamander zien wij als een symboolsoort”, vervolgt Defoort. “Het dier stelt meer eisen aan de waterhabitat. Is een poel geschikt als voortplantingspoel voor de kamsalamander, dan profiteren heel wat andere soorten mee.” Het beschermde beestje lijkt in opmars: twee jaar terug werd de eerste kamsalamander gevonden in de Sixtusbossen tussen Poperinge en Vleteren. De ontdekking in Geluveld bewijst dat het dier ook kan opduiken in tuinen en zwemvijvers.
“De bijnaam is niet voor niets waterdraakje: mannetjes kan je tijdens het paarseizoen herkennen aan de grote kam op de rug. Vrouwtjes zijn iets onopvallender. Ze worden tot zo’n 18 cm groot”, zegt Defoort. “Wie het dier aantreft, mag altijd contact opnemen. Hoe meer kennis over de verspreiding, hoe meer er kan ingezet worden op inrichting van extra leefgebied.” (TP)
The post Plots baden bedreigde beestjes in zwemvijver van gezin, terwijl vlakbij zelfs gevist wordt naar ‘eDNA’ om ze op te sporen is provided by KW.be.
