De adel had het perfecte recept voor constipatie, maar de gekste ideeën om ze op te lossen. Dat leert een expo over toiletbezoek in de pruikentijd binnen het Ieperse Merghelynck Museum. De geschiedenisstudente Louise De Meyer (22) maakte er haar stage van.
Het Merghelynck Museum ligt in hartje Ieper en toont het huiselijke, private leven van de adel in de achttiende eeuw. Vanaf dit weekend start een tentoonstelling over wat nooit getoond wordt: toiletbezoek, van de pruikentijd tot nu. “De meest private en intieme geschiedenis”, stelt Louise De Meyer (22). Zij studeert geschiedenis aan UGent.
Omgang met stoelgang
“Tijdens mijn master specialiseer ik me in publieksgeschiedenis. We wijken af van het academische en proberen geschiedenis te ontsluiten voor wie er weinig van afweet. Deze expo is daar een mooi voorbeeld van. Het onderwerp spreekt aan: iedereen gaat naar het toilet. We proberen omgang met stoelgang toegankelijk en interessant te maken, ook voor wie geen obsessie heeft met de achttiende eeuw.”
Schaamteloos
Verwacht je aan versierde toiletten en schaamteloze gewoontes. Geen porseleinen wc-pot in het kleinste kamertje zoals nu, maar een kamerpot of ‘gemakstoel’ in de leefruimtes van de statige rijwoning. Zelfs tijdens een chic diner met gasten werd de behoefte gedaan in dezelfde ruimte, in een hoek of achter een gordijn. Koning Lodewijk XIV kreeg zelfs lavementen terwijl gasten toekeken. De expo toont kamerpotten die gedecoreerd en gecamoufleerd zijn tot nachtkastje of een stapel boeken.
Stage
“Ik liep stage in dit museum, werkte mee aan de opstelling van deze bijzondere tentoonstelling en schreef de teksten”, aldus Louise. “Ook de adel had een erg ongezonde levensstijl.”
Er was geen stromend water en het bleek vaak besmet waardoor men te weinig dronk. Hygiëne was niet te vergelijken met nu. “Bovendien bewoog de adel weinig. Ze tafelden lang en aten grote vettige feestmalen met veel brood en vlees en weinig fruit en groenten. Het perfecte recept voor constipatie en diarree. Dafalgan tegen buikpijn bestond nog niet en de gekste ideeën circuleerden, ook in de geneeskunde.”
Kwikpil
Buikklachten werden wel eens toegewezen aan de delicate balans tussen de ‘lichaamssappen’, waarbij de patiënt dan moest braken of bloed aflaten om het evenwicht te herstellen. “Erg foute middeltjes werden toegepast”, vervolgt Louise. “Ze namen bijvoorbeeld kwikpilletjes, waarvan we nu weten dat ze giftig zijn en kunnen leiden tot hersenletsels.”
Rage
Blikvangers zijn spuiten in alle vormen en groottes. “Dit gebruikte men bij het klisteren, een van de grootste rages van de achttiende eeuw. De speciale spuiten dienden voor darmspoelingen, door zichzelf, een dienaar of arts. Men geloofde dat dit constipatie en diarree verlichtte, en de algemene gezondheid kon verbeteren.” Darmspoelingen werden zelfs geportretteerd. Voor een lavement werd zeepachtig water en zelfs wijn gebruikt. Men geloofde dat het de huid verjongde.
PotPots
In de grote ‘Kamer van Mevrouw’ prijkt de schoonheidsstoel: een bidet, ingewerkt in een meubel. De draagbare zittende wastafel dient voor de hygiëne van de schaamstreek. De expo ‘Merghelynck op ’t Gemack’ is te zien tot 14 september. Intussen loopt het publieksproject ‘de PotPots’, haakwerkjes die toiletrollen camoufleren uit de tijd van de (over)grootmoeder. Het museum wil deze kleurrijke traditie nieuw leven inblazen, houdt op 27 mei een haakcafé in de Lakenhallen en een wedstrijd tot het einde van de expo.
Prikkelbare Darmen
Het museum koppelt nog activiteiten aan de tentoonstelling: een ‘Slow (f)Art-wandeling’ op 24 juli met kunsthistorica Elisa Six en de lezing ‘Prikkelbare Darmen’ op 27 augustus met diëtiste Edith Deprez. Louise blikt tevreden terug op haar tijd in het museum. “Beter kon ik niet hopen voor mijn eerste stage.” (TP)
Meer info: www.merghelynckmuseum.be
The post Een ‘poepchique’ stage voor Louise (22): “Hier tonen we hoe de adel z’n behoefte deed” is provided by KW.be.
