Naar aanleiding van De Week van de Belgische Musea organiseerde MuseumPASSMusées de verkiezing ‘Museumcuriositeit 2025’. De tabaksklisteerpijp van het Nationaal Tabaksmuseum in de Koestraat in Wervik kreeg online de meeste stemmen. Het winnend voorwerp komt uit de collectie van de Vrienden van het Tabaksmuseum die volledig werd geschonken aan de stad.
“Het voorwerp doet wellicht niet meteen een belletje rinkelen, maar de tabaksklisteerpijp is zonder twijfel één van de meest fascinerende objecten uit onze collectie”, zegt Kris Deronne, deskundige toerisme. Vanaf begin april streden 142 museumobjecten om de felbegeerde titel van ‘Museumstuk van het Jaar’. Er waren in totaal vier categorieën. Zondag werd de uitslag bekendgemaakt. “Met de eindmeet in het vizier voerde het team van het Nationaal Tabaksmuseum de forcing en lobbyde nog flink binnen haar netwerk om te stemmen op haar bijzondere inzending”, aldus Deronne.
“De afgelopen dagen bleken bijzonder spannend en ging het meermaals onderling haasje-over met naaste concurrent ‘Tree on Legs’, een drie-stammige boom van het Arboretum in Kalmthout. We haalden het met 716 stemmen. In de totaalstand over alle categorieën heen nestelt het Tabaksmuseum zich hiermee in de top 10 van objecten die de meeste stemmers wist te verleiden.”
Gezondheidszorg
De tabaksklisteerpijp dateert uit de 18de-19de eeuw, een tijdperk waarin tabak een prominente rol speelde in de gezondheidszorg. “Het vernuftige apparaat werd gebruikt om tabaksrook in het lichaam van een drenkeling te brengen”, vertelt Kris. “De rook – afkomstig van een pijpje – werd door middel van een sonde via de anus in de endeldarm van de zieltogende persoon gestuwd. Het prikkelende karakter beschouwde men destijds als een heilzaam effect en zou opwekkend werken en een reanimerend vermogen hebben. De tabaksklisteerspuit was het centrale ingrediënt van een houten kistje dat nog veel meer spullen bevatte die bedoeld waren om de drenkeling terug bij bewustzijn te brengen. Met onder meer een stukje zwam als brandversneller en een pakje tabak, een lepeltje en spateltje om de endeldarm schoon te maken.”
“Noem het een AED-toestel avant la lettre. Destijds liet de overheid dergelijke kistjes plaatsen in herbergen en openbare plaatsen die langs het water gelegen waren. De techniek lijkt vandaag de dag vreemd, maar in die tijd was het een geavanceerde medische praktijk die de grenzen van wetenschap en volksgeneeskunde opzocht. Het object toont de bijzondere en soms bizarre wijze waarop tabak in de geschiedenis werd gebruikt – niet enkel als genotsmiddel, maar ook als medisch wondermiddel. Bovendien werpt het een interessant licht op hoe medische technieken van toen met de kennis van vandaag vaak als verrassend en zelfs wonderlijk worden beschouwd.
The post Tabaksklisteerpijp van het Nationaal Tabaksmuseum in Wervik verkozen tot ‘Museumcuriositeit 2025’ is provided by KW.be.
