Sinds het Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen in november 2023 z’n deuren opende in Kortrijk, werden er al 75 meldingen van ernstig intrafamiliaal geweld gedaan. 60 dossiers daarvan werden vorig jaar opgestart. De samenwerking tussen de vele verschillende organisaties en instanties die werken rond huiselijk geweld, lijkt in onze provincie minder aanmeldingen te krijgen dan elders. Wij gingen in gesprek met Patrick Delanoeye, strategisch directeur van de Veilige Huizen West-Vlaanderen en Karen Feys, operationeel directeur in Kortrijk.
Elke dag worden er gemiddeld 75 meldingen gemaakt van fysiek intrafamiliaal geweld (iedere vorm van fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld tussen leden van eenzelfde familie, red.) in het Vlaams Gewest. Om de twee weken is er een vorm van femicide (een moord op een vrouw omwille van het vrouw zijn, red.) in België. Het zijn hallucinante cijfers, en veel blijft doorgaans nog onder de radar. Ook in de ruime Zuid-West-Vlaamse regio zijn de problemen niet nieuw. CAW, politie en justitie – en nog vele andere organisaties en instanties – maken er al jaren werk van om dergelijke casussen op te pikken en de rust in de bewuste gezinnen te doen terugkeren. “Maar er was nood aan meer samenwerkingen, omdat elke organisatie maar een stukje van de oplossing heeft”, zegt Patrick Delanoeye. Hij is strategisch coördinator van de Veilige Huizen in West-Vlaanderen.
Onder één dak
En dan kan een netwerkorganisatie als het Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen een groot verschil maken. Waar provincies als Antwerpen en Limburg al langer dergelijke Veilige Huizen hadden, bleef onder andere onze provincie wat achterop hinken. Toenmalig Vlaams minister van Handhaving Zuhal Demir (N-VA) besliste in de vorige legislatuur dat de Antwerpse en Limburgse blauwdruk toegepast diende te worden op de drie andere Vlaamse provincies.
In het zog daarvan opende het Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen in november 2023. Het Veilig Huis wil verschillende organisaties onder één dak doen samenwerken. Politie, justitie, allerlei hulpverleningsdiensten (o.a. CAW, Opgroeien, Vertrouwenscentrum Kindermishandeling en geestelijke gezondheidszorg) en lokale besturen, slaan er, onder coördinatie van het Vlaams Agentschap Justitie en Handhaving, de handen in elkaar.
Rond dezelfde periode opende overigens het Veilig Huis Noord-West-Vlaanderen in Oostende. Onze provincie wordt zo in twee gedeeld.
Samenwerken
Samenwerking is key. De organisaties willen het geweld in eerste instantie zo snel mogelijk opsporen en doen stoppen. In tweede instantie gaat Veilig Huis met de gezinnen aan de slag op allerlei levensdomeinen – bijvoorbeeld relationeel, psychisch en/of financieel – om de rust in de gezinnen duurzaam te doen terugkeren. Strategisch coördinator Patrick Delanoeye kadert de aanpak van het Veilig Huis. “We werken enerzijds op heel zware en complexe dossiers waarbij er vaak meteen moet worden ingegrepen, en die vragen om een langdurige en intensieve begeleiding en opvolging.”
Werking
Daarvoor zet het Veilig Huis telkens een van de vaste medewerkers in. In Kortrijk zijn er op dit moment elf medewerkers: zes casusmedewerkers, één psycholoog, één kinderpsycholoog, één administratief bediende, operationeel coördinator van het Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen Karen Feys en strategisch coördinator Patrick Delanoeye zelf.
Verder zijn er ook cases die vier à vijf maanden worden opgevolgd en waarbij men doorgaans het intrafamiliaal geweld sneller heeft kunnen opsporen, waardoor een korter traject vaak volstaat. “In de komende jaren willen we de werking in deze dossiers verder uitbreiden, in nauwe samenwerking met de lokale besturen”, vervolgt Delanoeye. Het Veilig Huis werkt in deze opstartfase voorlopig enkel samen met politiezone Vlas (Kortrijk, Kuurne en Lendelede, red.).
“Geweld is niet normaal, en iedereen verdient een veilige thuis”
“Het is onze bedoeling om samenwerkingen met de andere politiezones en gemeentebesturen actief verder uit te breiden. We merken alvast heel wat interesse, want alle burgemeesters en korpschefs worden in hun gemeente of politiezone voortdurend geconfronteerd met schrijnende situaties van intrafamiliaal geweld. Tegen eind 2026 willen we de helft van de zones en gemeenten meekrijgen in het verhaal. Aan het einde van deze legislatuur (2029, red.) streven we naar 100 %.”
Minder aangiften
Recentelijk zijn ook de cijfers bekendgemaakt van het aantal aanmeldingen in de (West-Vlaamse) Veilige Huizen. Het valt daarbij op dat de cijfers heel wat lager liggen in onze provincie. Het Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen kreeg in 2023 slechts 15 meldingen binnen.
In Noord-West-Vlaanderen waren het er 20. Dat zijn er heel wat minder als je dat vergelijkt met bijvoorbeeld het Veilig Huis in Antwerpen waar er in 2023 990 meldingen werden gemaakt. Een belangrijke kanttekening daarbij is wel dat het Antwerpse Veilig Huis al tientallen jaren bestaat. Ondanks een nog beperkt aantal meldingen in 2023, zien we een sterke stijging in 2024. Vorig jaar tekende men immers al 60 meldingen op in Zuid-West-Vlaanderen en 65 in Noord-West-Vlaanderen; een verdrievoudiging ten opzichte van 2023. Toch is dat aantal aanmeldingen nog een stuk lager dan in de andere provincies. Delanoeye linkt die lagere cijfers aan het feit dat de Veilige Huizen in onze provincie nog op kruissnelheid moeten komen.
Taboesfeer
En dan heb je uiteraard nog het gegeven dat intrafamiliaal geweld vaak nog tot de taboesfeer behoort. “West-Vlamingen zijn vaker gesloten”, zegt Karen Feys, operationeel coördinator in Kortrijk. “Dat merken wij ook. ‘Wat gaan de mensen daar wel net van denken?’, is vaak de gedachtegang. Als de slachtoffers in kwestie er dan toch eens over spreken tegen een naaste, dan doen ze het later weer af als een eenmalig gebeuren. In de hogere klassen is het zodoende zelfs nog een groter taboe.”
“Het is een complex en hardnekkig probleem dat vaak onder de radar blijft”
Kortrijks burgemeester Ruth Vandenberghe (TBSK), die als eerste Zuid-West-Vlaamse burgemeester instapte in de werking. Ze ziet het Veilig Huis als een meerwaarde in Kortrijk, en ze geeft ook aan dat er nog werk aan de winkel is: “Het is een complex en hardnekkig probleem dat vaak onder de radar blijft. Vanuit de stad ondersteunen we het Veilig Huis onder meer door er iemand tewerk te stellen en nauw samen te werken. Onze (politie)diensten leiden slachtoffers naar het Veilig Huis, maar uit de cijfers blijkt inderdaad dat we in West-Vlaanderen nog vooruitgang te boeken hebben op dat vlak.”
Werk aan de winkel
Kortom, nog heel wat werk aan de winkel om de radar te verscherpen. Maar daar is het Veilig Huis op allerhande manieren al mee bezig. Binnenkort start een lotgenotengroep, wordt het aanbod aan professionals verder uitgebreid, en in het najaar staat er zelfs een verhuis gepland. Is een wereld zonder intrafamiliaal geweld ten slotte denkbaar of is het een utopie? “Misschien is dat een utopie, maar dan wel één die we met de partners binnen Veilig Huis dagelijks nastreven”, zegt Karen Feys. “Wij willen blijven sensibiliseren. Geweld is niet normaal, en iedereen verdient een veilige thuis”
The post “Slachtoffers mogen situatie niet als normaalbeschouwen”: Veilig Huis Zuid-West-Vlaanderen wil intrafamiliaal geweld aanpakken is provided by KW.be.
