30 jaar en zes maanden. Op die leeftijd bevalt de gemiddelde West-Vlaamse mama tegenwoordig. Maar het zijn lang niet alleen dertigplussers die voor het moederschap kiezen. Nog elk jaar bevallen in onze provincie tientallen tienermeisjes. En dat zijn zeker niet altijd ongelukjes. “Steeds meer jonge meisjes kiezen er bewust voor om zwanger te geraken”, zegt Isabelle De Keyser van Ten Anker in Oostende, dat zich ontfermt over piepjonge moeders.
In 2013 bevielen in West-Vlaanderen 164 vrouwen jonger dan 20 van hun eerste kindje. Dat was toen goed voor 1,5 procent van alle bevallingen in onze provincie. Tien jaar later is dat aantal fors gedaald, blijkt uit de meest recente cijfers van het Belgische statistiekbureau Statbel. In 2023 waren er in West-Vlaanderen nog 82 tienerbevallingen, exact de helft van tien jaar eerder. Amper 0,8 procent van alle bevallingen, maar toch niet te verwaarlozen: om de vijf dagen bevalt in onze provincie een tienermama.
Dat gaat lang niet altijd over meisjes die per ongeluk zwanger werden. Dat zegt Isabelle De Keyser, directeur van Ten Anker in Oostende, één van de acht Centra voor Integrale Gezinszorg in Vlaanderen. Die centra begeleiden aanstaande en kersverse moeders die in verontrustende omstandigheden leven. Vrouwen met psychiatrische problemen, verslavingen of slachtoffers van intrafamiliaal geweld. Maar dus ook piepjonge mama’s met een opvallend profiel: voor hen is zwanger worden veelal een uitdrukkelijke wens.
Miserabele jeugd
“En die groep zien we toenemen”, aldus Isabelle De Keyser. “Die kinderwens is dan het gevolg van hun eigen verleden. Ze hebben een miserabele jeugd ervaren en menen daaraan te kunnen ontsnappen door zwanger te worden, met het idee het zelf beter te doen. Ze zijn voor een stuk op zoek naar zingeving, reageren vaak vanuit een zeer grote gekwetstheid.”
“Jonge mama’s zien een baby als een kans om te ontsnappen aan hun omgeving”
“Ze hebben soms ook al heel vroeg onstabiele, onveilige relaties, en denken een partner aan zich te kunnen binden door zwanger te worden. Die meisjes worden kortom bewust zwanger. En als dat toch niet het geval is, dan zien ze de zwangerschap als een kans om te ontsnappen uit hun omgeving. Wat in de realiteit tegenvalt: want ze hebben dan wel recht op een leefloon en kindergeld, ze zijn vaak niet rijp genoeg om zelf een kind op te voeden, benutten nadien nog zelden hun eigen onderwijskansen en geraken als gevolg van die dynamiek niet uit hun precaire situatie.” (lees verder onder de foto: )
Voor hen springen centra als Ten Anker dus in de bres. Er is plaats voor 11 gezinnen. Momenteel verblijft er één tienermoeder van 18. “Hoewel we vrouwen het liefst in hun vertrouwde context begeleiden, is het voor tienermoeders vaak beter om hen uit hun omgeving te halen om een veilige zwangerschap te kunnen doormaken. Die meisjes leven immers niet zelden in een destructieve context.”
Roze wolk
De directrice ziet vooral een tekort in de opvolging van de problematiek. “Als ik zie wat de meisjes die bij ons terecht komen al met zich meedragen aan traumatische ervaringen, begrijp ik niet hoe het hoegenaamd zo ver kon komen. Hoe bestaat het dat zulke situaties, die jaren ver terug gaan, in onze maatschappij niet worden opgepikt? Hier komen meisjes die al op hun dertiende aangeven bewust zwanger te willen worden, wat heel verontrustend is, maar klaarblijkelijk onbespreekbaar. En natuurlijk kunnen we niet elke onveilige situatie vermijden, maar we moeten nog veel meer inzetten op het bespreekbaar maken van de onderliggende problemen. Het is pas door problemen te durven benoemen dat we vooruit kunnen komen, niet door het idee van de roze wolk in stand te houden.”
Tienermama Angel: “Mijn baby vult mijn leven. En ik dat van haar”
Momenteel verblijft in Ten Anker één tienermoeder: Angel (18), die op haar zeventiende beviel van haar ondertussen zeven maanden oude dochtertje Amira. Angel kende een harde jeugd, verbleef in zeven instellingen en raakte verslaafd aan crack. Ze kickte af, maar bleek een jaar later onverwacht zwanger. “Mijn toenmalige vriend was bezitterig en vaak agressief. Toen ik zwanger bleek, heeft hij me geslagen. Ik was enorm bang en stelde me veel vragen. Wat kon ik een kindje bieden? Zou ik dat kunnen, mama zijn? Wat wilde ik zelf nog bereiken in het leven? Ik heb daar toen goed over nagedacht en besloot om het kind te houden en er echt voor te gaan. En ik beklaag me dat nog geen seconde. Ik vind dat ik het goed doe. Ik doe er alles aan om Amira wel een goed en liefdevol leven te geven.”
Vrijdag mag Angel Ten Anker verlaten, ze vond zelf een appartementje voor haar en Amira in De Panne. “Ik ga niet verder studeren na dit schooljaar, het is praktisch moeilijk te organiseren. Ik ben dus op zoek naar werk. Voorlopig zonder resultaat, want als alleenstaande mama is het niet vanzelfsprekend, maar ik geef niet op.”
Moeder worden heeft haar veranderd. “Ik voel liefde en warmte sinds Amira er is. Echt van iemand houden, is een fantastisch gevoel dat ik nooit meer kwijt wil. Ik wil voortdurend bij haar zijn en alles voor haar doen. En ja, ik besef dat er ook moeilijke en onverwachte momenten komen, dat ik amper tijd voor mezelf overhoud, maar ik kán het. Zij vult mijn leven en ik dat van haar.”
The post “Sommige meisjes willen al op hun dertiende een kindje”: directrice van zorgcentrum ‘Ten Anker’ luidt alarmbel is provided by KW.be.
