Dirk Musschoot spreekt over zes Zwevezeelse passagiers op Titanic: “Van de familie Vanderplancke bleef niets over in Zwevezele”

Op 10 april 1912 vertrekt de Titanic vanuit het Engelse Southampton voor een lange vaart naar New York. Aan boord zijn er 27 Belgen, waaronder zes passagiers uit Hille in Zwevezele. Journalist Dirk Musschoot houdt – niet toevallig op donderdag 10 april – een boeiende lezing in de bib van Hille over ‘Dorpsgenoten op de Titanic’. “Eigenlijk is het een pijnlijk verhaal. Zowat een hele familie is verdwenen.” Slechts één dorpsgenoot zal de fatale vaart overleven: vlaswerker Jules Sap. Hij wordt uiteindelijk een tv-vedette en verdient er een flinke duit aan.

De bouw van de Titanic is een race tegen de klok. Logisch, want de rederij Harland & Wolff bouwt het grootste en meest luxueuze schip ooit. Zelfs de derdeklassepassagiers kunnen gebruik maken van een zwembad, kaatsbaan, fitnesszaal, Turks bad, salons, danszalen, restaurants en een bibliotheek. Het schip beschikt over vier liften, een intern telefooncircuit met 50 lijnen en kilometers vast tapijt. Dat belet niet dat de derdeklassepassagiers – waaronder bijna alle Belgen – van zeer arme komaf zijn. Ook al kost een kaartje zo’n 211 frank, omgerekend meer dan duizend euro vandaag.

“Mensen staren zich soms blind op het rijke interieur van de Titanic en het chique volk in eerste klasse”, legt journalist Dirk Musschoot uit. “Maar het was geen cruiseschip. De rederij verdiende nog het meeste geld met de meer dan 600 derdeklassepassagiers. Dat waren vaak arme emigranten uit Vlaamse armoedestreken, zoals het noorden van Roeselare en de regio Aalst-Ninove: sukkelaars die voordien enkel wisten te overleven met bijvoorbeeld keiharde seizoenarbeid in Frankrijk.”

Slechte ogen

Emma Duyvejonck uit Hille dankt haar leven aan haar slechte ogen. Ze wordt geweigerd door de medische controle ‘omdat ze eenigszins leed aan de oogen’. Een enorme teleurstelling, tot ze achteraf hoort hoe de maidentrip van de Titanic dramatisch eindigt. Vier maanden later zal ze toch New York halen. Zes Zwevezelenaren weten wél in te schepen in het Zuid-Engelse Southampton: Jules Sap, drie leden van de familie Vanderplancke – met name Leo, Augusta en Jules – Jules’ vrouw Emelie Vandemoortele en hun vriend Victor Vandercruyssen.

Dat is niet toevallig: Jules Vanderplancke ging hen immers zes jaar geleden al voor en had een goed betaalde job gevonden in de Amerikaanse suikerfabriek Continental Sugar Company. Op de begrafenis van vader Vanderplancke beslist de familie om Jules te volgen naar Amerika. Niemand zal het overleven. Die dag schrijft het Handelsblad van Antwerpen: “Van de familie Vanderplancke blijft niemand meer te Zwevezele over. Het is eene treurige geschiedenis.”

De familie Sap woont vlakbij café De Zomerweg in Hille. Jules is een kloeke vent en van niemand bang. Tijdens een banale caféruzie trekt hij een mes en steekt. De amokmaker bloedt als een rund. Jules moet voor de rechter komen, maar vader Constant Sap is er niet gerust in. In plaats van oudste zoon Emeric mag Jules naar Amerika. Hij weet de dramatische vaart als bij wonder te overleven. Hoe hij dat geflikt heeft, blijft een mysterie.

Onder de rokken

Bij scheepsrampen geldt de ongeschreven wet dat vrouwen en kinderen eerst mogen instappen als er reddingssloepen worden uitgezet.

Dat op de Titanic toch nog een kwart van de vrouwen omkomt en zowat de helft van de kinderen zet elke geredde man in een slecht daglicht. Jules Sap heeft daar een simpele uitleg voor: hij was in het water gedoken en in een sloep geklauterd.

Kwatongen beweren dat hij zich onder de rokken van vrouwen had verborgen. Dat verhaal zou hij vele jaren later zelf aardig aandikken. In 1959 – Sap was toen 69 jaar – komt een nieuwe Titanic-film in de Belgische bioscopen: Atlantiek, breedte 41°. Sap wordt als enige overlevende geïnterviewd door de toenmalige BRT-presentator Pros Verbruggen.

In een mum van tijd mag hij de inleiding van elke filmvertoning verzorgen, aan een vergoeding van 1 frank per toeschouwer. Hij ontpopt zich tot een vedette. In 1966 sterft Jules Sap aan een hartaanval. Daarmee verdwijnt ook de laatste overlevende Zwevezelenaar van het toneel.

(GG)

The post Dirk Musschoot spreekt over zes Zwevezeelse passagiers op Titanic: “Van de familie Vanderplancke bleef niets over in Zwevezele” is provided by KW.be.