Op 1 november vindt op meer dan 150 begraafplaatsen in Vlaanderen een ingetogen muzikaal moment plaats. Wat ooit begon als een eerbetoon aan zijn overleden vriend, is vandaag uitgegroeid tot een heuse beweging die we kennen als Reveil. Initiatiefnemer Pieter Deknudt pende met ‘Rouw mag ook anders’ een soort samenvatting van de afgelopen tien jaar, die tegelijk een manifest en oproep is om rouw als emotie niet langer te ontlopen. “Er is nog veel werk aan de winkel. En het blijft keihard vechten.”
“Het voelt heel even alsof de cirkel rond is”, verbeet Pieter Deknudt vorig jaar in Wevelgem zijn tranen tijdens het druk bijgewoonde troostconcert dat live te zien was op VRT MAX. Op het podium stonden niet alleen Koen Wauters en Wannes Cappelle, maar ook Niels Destadsbader. Zijn leven en dat van Pieter waren nooit meer hetzelfde na die noodlottige nacht, half april 2012. Hun goeie vriend, Robbie Van Eeckhout – amper 24 jaar – stierf in een auto-ongeval. Niels schreef zijn verdriet van zich af in enkele nummers, en ook Pieter zocht zijn toevlucht in datgene waar Robbie voor leefde: muziek.
Kennis delen
Pieter vatte het plan op om een nummer te brengen aan zijn graf, wat eerst op onbegrip stuitte. Maar toen hij in 2015 onder de naam Zinger de wedstrijd ‘De Nieuwe Lichting’ op Studio Brussel won, geraakte zijn idee van een muzikaal eerbetoon op het kerkhof in een stroomversnelling. Vandaag is Reveil een heus begrip geworden. Dat het zo snel ingeburgerd geraakt, is een uiting van de tijdsgeest. Podcasts, documentaires en televisieprogramma’s waar rouw centraal staat, maken het thema mee bespreekbaar. Initiatieven als Elenoor, Boven De Wolken of het Berrefonds hebben bakens verzet. Ook Pieter heeft de voorbije tien jaar onwaarschijnlijk veel geleerd, en deelt nu zijn kennis over rouw in een wetenschappelijk onderbouwd boek.
Puzzelstukjes
“Het was het moment om er ook eens bij stil te staan”, aldus Pieter. “We hebben ongelooflijk schone dingen beleefd. Zo hebben we in 2018 een Reveil georganiseerd in Genk met een priester, een imam en een vrijzinnig consulent. Dat was een huzarenwerkje, zeker als je weet dat in de islam geen muziek mag gespeeld worden op een begraafplaats.”
“Het is heel snel gegaan en contradictorisch: het ging niet vanzelf. Het is echt tien jaar lang duwen, trekken en sleuren geweest. Nog steeds. Het blijft keihard werken om de nodige aandacht te krijgen van sponsors en mediabedrijven. Elk jaar organiseren we naast Troostproducties – zoals onder meer het verlichten van het strand met 15.000 kaarsjes – ook een Slotmoment in de troosthoofdstad, met dit jaar in Nieuwpoort Hannelore Bedert, Brihang en Jente Pironet, en dat doen we met zo weinig budget dat ik heel die show nog steeds zelf regisseer. Slapeloze nachten hou ik er aan over, maar als het programma start en je tijdens dat optreden een speld kan horen vallen… Dan vallen al die geweldige puzzelstukjes in elkaar tot een fantastisch geheel.”
“We moeten rouw beschouwen als een soort bondgenoot, metgezel of liefde die niet vergeten wil worden”
Na tien jaar voelde Pieter de nood om de visie rond rouw neer te pennen, samen met de wetenschappelijke achtergrond. “Op datzelfde moment kwam uitgeverij Lannoo bij ons aankloppen”, aldus Pieter. “Voor het eerst kon ik iets maken dat mijn buikgevoel overstijgt en dat een soort kader kan bieden om op maatschappelijk vlak anders om te gaan met rouw an sich. Het wetenschappelijk idee daarover, het befaamde vijfstappenmodel van ontkenning tot aanvaarding, is al 50 jaar geleden ontkracht. Het verwonderde me – en nog steeds eigenlijk – dat we daar nog zoveel belang aan hechten. Want aanvaarding is een deel van het proces waar veel mensen zich vaak na jaren rouwen nog steeds niet in kunnen vinden. Alsof aanvaarding het einde is, een oplossing of geneesmiddel voor een ziekte.”
Bondgenoot
“Je voelt dat er vanuit de basis van de maatschappij een hele beweging ontstaat, die ik een rouwrevolutie durf te noemen en waar landen in het buitenland naar opkijken. Kijk maar naar wat de vzw Boven De Wolken doet (zij fotograferen stilgeboren kindjes, red.). Zij hebben er mee voor gezorgd dat meer dan 150 steden en gemeenten een register hebben, zodat die kindjes kunnen ingeschreven én erkend worden. Tot dan leken ze niet te hebben bestaan, wat verschrikkelijk was voor die ouders. Wij bouwden een Reveil Troosttraject uit voor steden en gemeenten. Sommige voorzien intussen ook een speciale plek op het kerkhof of sturen vanuit het bestuur een kaartje met bijvoorbeeld een zaadje om een boom te planten.
“Kleine symbolische gebaren die zoveel kunnen betekenen. Je kan het gerust vergelijken met wat steden en gemeenten ook doen op vlak van waterirrigatie. In plaats van alles toe te betonneren, voorzien ze tegenwoordig wadi’s (Water, Afvoer, Drainage en Infiltratie, red.). Plaatsen die mogen vollopen en dan weer leeglopen. En eigenlijk zouden we dat ook moeten doen in ons hoofd, in plaats van onze agenda’s toe te betonneren. (op dreef) Ze zeggen vaak dat je rouw een plekje moet geven, maar rouw moet je ruimte geven. Als we stoppen om het te zien als een soort ziekte of iets dat we moeten overwinnen, maar kunnen beschouwen als een soort bondgenoot, metgezel of liefde die niet vergeten wil worden, dan besparen we onszelf heel veel verdriet.”
Troostconcert
Pieter steekt niet weg dat zijn grote droom een live-uitzending is van het jaarlijkse troostconcert op een nationale zender. “Ik heb lang gedacht dat het zo logisch zou zijn, dat het bijna vanzelf zou gaan. Maar het blijft allesbehalve vanzelfsprekend. Daarom geloof ik dat de komende vijf jaar in functie zal staan om heel die wereld, en dat hele brede aanbod, tot bij de mensen zelf te krijgen. Er is de afgelopen tien jaar heel veel gebeurd, en wij delen onze kennis met heel wat organisaties, maar er is nog flink wat werk aan de winkel.”
“Weet je, toen ik acht jaar was, zat ik met mijn vader op de piratenboot in Bellewaerde en schoot ik in paniek. ‘Pieter, je moet mééduwen’, zei hij. Die uitspraak is de afgelopen tien jaar veel teruggekomen in alles wat ik deed. Het is mijn tip aan de mensen: vecht er niet tegen, maar ga er in mee en durf het omarmen.”
‘Rouwen mag ook anders’, van Uitgeverij Lannoo is nu verkrijgbaar. Het troostconcert in Nieuwpoort is op 1 november vanaf 20 uur live te volgen op Focus & WTV.
The post Pieter Deknudt van Reveil Vlaanderen bundelt kennis en wetenschappelijke basis in boek: “Rouw verdient geen plekje, maar ruimte” is provided by KW.be.
